Verandering mindset nodig voor snellere aanpak stroomnet

Een school aansluiten op het elektriciteitsnet? Of een bedrijf met een dak vol zonnepanelen?  Weinig kans de komende jaren. In 2026 is het doembeeld dat ook nieuwe woningen geen aansluiting krijgen. Toch ligt er een kans de file op het stroomnet sneller aan te pakken.

Het volle stroomnet lijkt de komende jaren de grootste belemmering voor nieuwe woningen, ziekenhuizen, scholen en de energietransitie. Investeren hierin is dus belangrijk, maar wel met oog voor de omgeving. Neem bijvoorbeeld het gebied ten noorden van Utrecht. Een hoogspanningsstation naast Breukelen moet meer dan 2 x zo groot worden om drie provincies van stroom te voorzien. Ook komt er waarschijnlijk nog een gecombineerd station van TenneT en Stedin van 6,5 hectare (13 voetbalvelden). Daarnaast moeten middenstations uitgebreid worden of nieuw gebouwd, komen er onderstations bij en nieuwe, veel grotere transformatorhuisjes. Kort gezegd: de hoofdsnelwegen, provinciale wegen en lokale wegen gaan allemaal tegelijk overhoop. En onder de grond komen er honderden kilometers kabel bij of worden ze vervangen.

De onorthodoxe maatregelen die het kabinet aankondigt, gaan vaak uit van een overheidsperspectief. Er wordt geredeneerd vanuit procedures en hoe die zo snel mogelijk te doorlopen. Daarmee raakt het perspectief van inwoners en belanghebbenden uit beeld. Het gaat bijvoorbeeld over hoe een onteigeningsprocedure versneld gaat worden, terwijl de onderhandelingen over het stuk grond nog moeten beginnen. Of hoe we het proces bij de rechter versnellen in plaats van voorkomen.

Zo werkt het niet: als je wil versnellen, laat dan de lokale impact van het maatschappelijke belang serieus onderdeel zijn van het project. Het bieden van toekomstperspectief en maatwerk aan bewoners is juist dé manier om daadwerkelijk processen te versnellen. En ook maatwerk kan je standaardiseren. Dus als er ergens een laagspanningsstation geplaatst wordt, zou een netbeheerder ook het speeltuintje aan moeten pakken. Of leg een parkeerplaats weer ergens anders aan als deze weggehaald wordt. En als er een hoogspanningsstation moet komen, kijk dan samen met agrariërs hoe zij de toekomst van het gebied voor zich zien. Wat hebben zij nodig om er gelukkig te blijven wonen en werken?

 Verandering van mindset en regelgeving is nu nodig. Netbeheerders zijn één van de grootste ruimtebepalers voor de komende 15 jaar. Dan moet je goed met je omgeving omgaan en hier de ruimte voor krijgen, zowel juridisch als financieel. Daar ligt een taak bij provincie en rijk: investeer ook in de buurt en los de stroomknelpunten sneller op. Zonder allerlei ingewikkelde procedures. Per saldo zullen de maatschappelijke kosten lager zijn en maken we de zure appel van zo’n extra station in je achtertuin iets draaglijker. Niet bang zijn voor precedentwerking. We hebben de netcongestie op te lossen. Laat de netbeheerders meer grond kopen als dat een onteigeningsprocedure kan voorkomen. En knap die tuin of de speeltuin op als dat helpt bij de acceptatie en snelheid van de procedures.

 Dick Polman, wethouder gemeente Stichtse Vecht