Blok hindert aanpak wonen met zorg

Verzorgingshuizen staan straks leeg, terwijl de behoefte aan wonen met lichte zorg alleen maar toeneemt de komende jaren. Voor woningcorporaties en gemeenten ligt hier een enorme opgave, maar het rigide kabinetsstandpunt over de kerntaken van corporaties, staat oplossingen in de weg.

Koppeling ontbreekt

De onlangs uitgebrachte novelle van woonminister Stef Blok over de woningmarkt belemmert de mogelijkheden voor corporaties om te springen in het gat dat dreigt te ontstaan voor huisvesting van ouderen, stelt het Aedes-Actiz kenniscentrum Wonen-Zorg. Adviseur Rogier Goes schetst het probleem: door het kabinetsbeleid om wonen en zorg te scheiden, is er straks geen financiering meer voor de huidige vorm van seniorenhuisvesting in verzorgingshuizen. Wie geen echte zorg behoeft, moet zelfstandig blijven wonen. Dat leidt volgens Goes tot twee ontwikkelingen die alles met elkaar te maken hebben. Verzorgingshuizen - vaak bezit van corporaties - komen leeg te staan. En ouderen gaan op zoek naar woonruimte waar ze toch enige vorm van hulp, lichte zorg en sociale contacten hebben. Heel vreemd dus, stelt Goes, dat Blok in zijn novelle de koppeling tussen die twee ontwikkelingen niet maakt.

Corporaties zijn gebonden

'In het woonbeleid wordt vooral van alles minder. Maar er wordt niet vooruitgeblikt op de kansen die er liggen om de problemen die daardoor ontstaan op het gebied van wonen en zorg op te lossen. Enerzijds verwacht de minister heel veel van corporaties, anderzijds zijn ze aan handen en voeten geboden.'

Niet investeren in leefbaarheid

Dat geeft onduidelijkheid. Zoals de opdracht aan corporaties om zich te richten op hun kerntaak: het huisvesten van sociaal zwakkere groepen. Ouderen met een laag inkomen, behoren tot die groep. Zeker nu met het verdwijnen van de verzorgingshuizen een tekort aan betaalbare woonruimte ontstaan. Maar tegelijkertijd is het corporaties niet langer toegestaan om te investeren in leefbaarheid. Terwijl het aanbieden van ouderenwoningen met een zorg- of servicearrangement bij uitstek met leefbaarheid te maken heeft, in de vorm van een ontmoetingsruimte in de wijk, of sociale activiteiten, begeleiding voor minder zelfstandige bewoners.' 

Met gemeenten aan de slag

Corporaties die dit concept willen uitwerken - omdat hun zorgvastgoed leeg komt te staan of omdat hun bewonersbestand vergrijst - moeten niet worden gehinderd door allerlei regels, die moeten samen met gemeenten aan de slag, stelt Goes. Diverse corporaties doen dat ook. 'Maar dan is het heel onhandig dat je je steeds moet afvragen: past dit plan of deze doelgroep wel binnen de regels.' 

All-inclusive pension

Om de mogelijkheden te verkennen is het kenniscentrum zelf begonnen met een proefproject: het All-inclusive pension. In het experiment onderzoekt het kenniscentrum de mogelijkheid om het verzorgingshuis te herbestemmen tot een betaalbare All-inclusive pensionvoorziening voor de lagere inkomens. De All-inclusive pensionvoorziening biedt woonruimte, veiligheid, ontmoeting en dienstverlening als ware het een hotel, zo luidt de toelichting. "De pensionvoorziening (het wonen en de diensten) is buiten de AWBZ gefinancierd, de bewoner betaalt een all-in prijs en hoeft deze dienstverlening niet zelf te organiseren. De zorg wordt vanuit de AWBZ (en straks de Wet Langdurige zorg of Zorgverzekeringswet) gefinancierd." 

Zoektocht naar grenzen wet

Goes: 'We onderzoeken of dit met een zekere schaalgrootte betaalbaar te organiseren is en of mensen bereid zijn ervoor te betalen.' Tegelijkertijd is het een zoektocht naar de grenzen van de nieuwe woonwetgeving. 'Het zou toch zonde zijn om over tien jaar, als al die verzorgingshuizen zijn gesloten, te constateren dat er enorme behoefte is aan een woonzorgvorm die daarin prima past. Dat is vernietiging van maatschappelijk kapitaal.'