Njet kabinet op burgerinitiatief Gratis OV

De Tweede Kamer mag er nog over debatteren, maar het kabinet sabelt het burgerinitiatief Gratis OV op voorhand al neer: duur en het gaat ten koste van ‘andere investeringen’.

Burgerinitiatief

Dat geeft PVV-staatssecretaris Jansen van Infrastructuur en Waterstaat, Openbaar Vervoer en Milieu mee aan de Tweede Kamerleden die nog over het burgerinitiatief gaan debatteren. Er waren voor het burgerinitiatief 46.089 steunbetuigingen aangeleverd en onder andere vanwege dat hoge aantal, heeft de Tweede Kamer het initiatief op de vergaderagenda gezet. Wel verzocht de Kamer het kabinet om een inhoudelijke reactie op het burgerinitiatief voordat zij overgaat tot een debat.

Nationaliseren

Die inhoudelijke reactie op het burgerinitiatief ‘Publiek, toegankelijk en gratis OV’ waarin wordt opgeroepen tot ‘een fundamentele hervorming van het openbaar vervoer’ is er nu. Volgens de indieners van het initiatief is het slecht gesteld met de toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit van het openbaar vervoer in ons land. Zij stellen onder meer voor om het volledig te nationaliseren. Het kabinet stelt daar het nut niet van in te zien, ‘omdat het OV al grotendeels in publieke handen is’. Bovendien, zo bedrukt de staatssecretaris zijn er al mogelijkheden zijn voor concessieverleners om meer regie te voeren op het OV.

Ook het voorstel van de initiatiefnemers om de inspraak van reizigers, werknemers en belangengroepen te versterken krijgt een negatief stemadvies. Er zijn volgens Jansen in de huidige wetgeving namelijk al veel afspraken gemaakt over inspraak.

4 miljard

De meeste woorden wijdt de staatssecretaris aan het neersabelen van het voorstel voor het gratis maken van het OV. Dat zou volgens de initiatiefnemers een positieve mobiliteitsimpact hebben en sociale ongelijkheid tegengaan. Het zou naar schatting een minimaal 4 miljard euro per jaar kosten. Dat geld is volgens Jansen niet te vinden op zijn begroting. Gratis OV noemt hij ‘een dure’ en het geld dat daarvoor zou worden ingezet, kan dan niet worden gebruikt voor andere investeringen. Bovendien, zo vervolgt hij, betekent gratis OV aanbieden ook dat mensen met hoge inkomens geen bijdrage hoeven te leveren aan het ticket, terwijl dit voor hen geen probleem is.

CO2-uitstoot

In zijn Kamerbrief ontkent hij verder dat, zoals in het burgerinitiatief wordt gesteld, ‘het huidige systeem zorgt voor meer autogebruik, wat leidt tot meer uitstoot, verkeersongelukken en infrastructuurkosten’. Die aanname is volgens Jansen niet hard te maken. Hij verwijst daarbij naar onderzoek waaruit zou blijken dat een verlaging van de tarieven alléén niet de meest effectieve maatregel is om meer reizigers naar het openbaar vervoer te krijgen. ‘Dit kan alleen met de inzet van flankerend beleid, zoals parkeerbeleid of hogere brandstofprijzen. Er zal bij gratis of goedkoper OV vooral meer worden gereisd door bestaande reizigers en de verwachting is dat dit (deels) ten koste gaat van fietsen en lopen. Het gratis OV in Luxemburg, wat in het burgerinitiatief als voorbeeld wordt genoemd, heeft ook laten zien dat er meer wordt gereisd, maar een vermindering van het autoverkeer als gevolg hiervan is niet aangetoond’, aldus de staatssecretaris. Daarmee leidt het ook niet tot een wezenlijke verlaging van de CO2-uitstoot.

Verkeersongelukken

‘Naar het effect op het aantal verkeersongelukken is geen onderzoek gedaan, maar doordat nauwelijks of geen afname van het autoverkeer wordt verwacht, ligt een daling van het aantal verkeersongelukken als gevolg van het aanbieden van gratis OV niet in de lijn der verwachting.’