Er móét genoeg geld zijn voor wat Groningers nodig hebben

Groningers moeten ervan uit kunnen gaan dat er geld genoeg is voor de regio. En dat gaat verder dan alleen schadeherstel en versterking van huizen, zegt commissaris van de Koning René Paas namens regionale bestuurders in reactie op het parlementaire enquêterapport naar de gaswinning. 'Herstel van de fysieke, mentale en sociale schade in Groningen' staat wat hem betreft voorop.

Onberispelijk

De uitvoering van regelingen voor Groningers moet bovendien 'onberispelijk' zijn, en het Rijk moet het geld brengen. Groningers zouden het niet meer hoeven halen, zegt Paas. De commissaris greep, samen met voorzitter van het Nationaal Programma Groningen Johan Remkes en de Groningse burgemeester Koen Schuiling, het enquêterapport aan als kans om een pakket aan voorstellen op tafel te leggen in Den Haag.

Kapotte levens

'We willen dit moment niet verloren laten gaan', zegt Paas. Hij spreekt van 'kapotte levens' als gevolg van de omgang met het bevingsgebied in Groningen. 'We willen vandaag een stap naar voren zetten.' Er is een cultuuromslag bij het Rijk nodig, zei ook Schuiling. 'Er is een hele generatie inmiddels opgegroeid in wantrouwen.'

Perspectief

Beide bestuurders vragen ook om investeringen in het perspectief van de regio, waaraan Nederland decennialang vele miljarden verdiende. Het is belangrijk dat 'kinderen een toekomst hebben in een provincie waarin ze zich kunnen ontplooien', aldus Paas. Volgens Schuiling moet geïnvesteerd worden in onderwijs, sport en cultuur.

Gesloten bolwerk

Dat het regionale en lokale politici niet lukte om de belangen van Groningers in het gaswinningsdossier goed te verdedigen, lag vooral aan het 'gesloten bolwerk' en een informatieachterstand, zegt commissaris van de Koning René Paas. De parlementaire enquêtecommissie oordeelt dat Groningse bestuurders 'er onvoldoende in geslaagd zijn' om genoeg op te komen voor de inwoners van het bevingsgebied.

Muur

Aan hun pogingen heeft het niet gelegen, zegt Paas namens Groningse bestuurders. 'We hebben onderhandeld, we hebben koffie gedronken tot we er maagzweer van kregen'. Maar 'al die burgemeesters, al die wethouders, al die gedeputeerden en al die commissarissen van de Koning' stuitten op een muur doordat de oliemaatschappijen en het Rijk de rijen gesloten hielden.

Via de rechter

'We hebben werkelijk gedaan wat we konden', zegt Paas. Volgens hem blijft staan 'dat lokale en regionale overheden niet in staat zijn geweest om te corrigeren wat de Staat had moeten doen'. De regio heeft uiteindelijk wel via de rechter de positie van Groningers kunnen verstevigen.

'Vrije republiek'

Ook Johan Remkes, voorzitter van het Nationaal Programma Groningen, geeft aan dat het niet aan de inzet van Groningse bestuurders en politici heeft gelegen. De commissie schrijft dat regiobestuurders niet 'bij machte' waren om goed genoeg voor de inwoners op te komen. 'Ik heb dat niet als verwijt gelezen', aldus de VVD-bestuurder. De Groningse politici hadden bovendien beperkte kansen om echt in te grijpen. 'Had Groningen dan de vrije republiek Groningen moeten uitroepen?' vraagt hij zich gekscherend af.

Aardgasvrij zijn in 2035

Groningen zou als eerste provincie aardgasvrij moeten zijn, in 2035. Dat stelt de burgemeester van de stad Groningen Koen Schuiling voor namens regiobestuurders als antwoord op het rapport van de parlementaire enquêtecommissie, die concludeerde dat de belangen van Groningers decennialang zijn genegeerd.

Symbolische waarde

Het aardgasvrij maken van woningen en andere gebouwen is niet alleen fijn voor inwoners, maar heeft ook een symbolische waarde: Nederland heeft lange tijd enorm geprofiteerd van de aardgaswinning in Groningen, terwijl de Groningers met de nadelen ervan werden opgescheept.

Energiearmoede

'Idealiter zou het over de hele provincie gaan', zegt Schuiling desgevraagd. 'Het kan niet zo zijn dat de inwoners van de energieprovincie die Groningen altijd is geweest, de grootste energiearmoede heeft', aldus de burgemeester. Volgens hem hebben de achterstanden als gevolg van de bevingsschade ertoe geleid dat bijvoorbeeld huiseigenaren niet altijd hebben kunnen investeren in verduurzaming.

Goede ambitie

Het zou daarom mooi zijn als Groningen 'de eerste provincie zou zijn waar aardgas niet meer gewonnen wordt, en ook niet meer gebruikt wordt'. Makkelijk zal dat niet worden, erkent hij. Zo is er een groot verschil tussen een rijtjeshuis en een vrijstaande boerderij. Maar toch is het een 'hele goede ambitie', vindt Schuiling. (ANP/Redactie)