Voorburgs garagedak tegen hitte- en wateroverlast

Een oplossing voor hitte- en wateroverlast zijn groene daken met waterbuffer. Maar hoe regel je dat bij een groot, particulier garagedak? De lessen van Leidschendam-Voorburg. 

Tot voor kort was er weinig te bijzonders te zien op het garagedak van een appartementencomplex in Voorburg. Het dak was belegd met grijze tegels. Nu schiet er echter van alles uit omhoog. Onder de planten schuilt een zogeheten polderdak, met kratten om regenwater in op te vangen. Slimme sluisjes, afgestemd op het weerbericht, regelen wanneer en hoe snel het water het riool instroomt. Vlak voor een grote bui bijvoorbeeld, om alle ruimte vrij te maken voor de volgende plens regenwater.

Zo helpt het dak de gemeente in haar voorbereiding op de toekomstige weersvoorspellingen: meer droogte, meer hitte én heftiger buien. Voor dat laatste hadden de voorsteden van Den Haag hun open water al flink onder handen genomen, zegt beleidsmedewerker Simon van Damme. ‘We maakten bredere watergangen, nieuwe slootjes en extra flauwe natuurvriendelijke oevers’, zegt hij. De gemeente keek ook naar Operatie Steenbreek, de organisatie die gemeenten ondersteunt bij het vergroenen van wijken. ‘Tegels eruit, plantjes erin.’ Maar die tegels zijn wel vaak van particulieren. Daar begon ook het idee voor het groene garagedak in Voorburg.

Bui van de eeuw
Om bewoners bewust te maken van de noodzaak van wateropvang hield de gemeente begin 2015 een inloopbijeenkomst genaamd De Bui van de Eeuw. Simulaties van het nieuwe rioleringsplan lieten zien waar water zich zou gaan ophopen bij heftige regenval. Een bewoner uit de buurt van één van die vlekken stapte die avond op Van Damme af met een voorstel. ‘Wij willen een tuin op ons garagedak.’

Het dak is eigendom van een VVE met negentig appartementen. Maar toen de VVE aan de mouw van ambtenaar Van Damme trok, was de subsidiepot tijdelijk leeg. Het plan voor een groen dak moest even wachten. Ondertussen breidde het idee zich verder uit. Van Damme had op een klimaatbeurs het concept polderdak leren kennen, met extra blauw onder het groen. Waterkratten van ruim acht centimeter hoog bergen water bij regen om die vervolgens geleidelijk het riool in te laten stromen. Dat wilde Van Damme in zijn gemeente ook proberen.

Wie betaalt?
Het Hoogheemraadschap van Delfland schoof aan en vertelde hoe de stad tot spons kon worden gemaakt. ‘Dat is prima voor alle bewoners van Voorburg’, zei een bewoner. ‘Waarom moeten wij daar als VVE  voor opdraaien?’ De VVE vond het logischer dat de gemeente het dak aanlegde en een vergoeding voor het ruimtegebruik betaalde aan de dakeigenaren.

Van Damme: ‘Onze wethouder en het waterschap vonden een polderdak een belangrijk voorbeeld voor klimaatadaptatie.’ Die adaptatie gaat niet alleen over waterberging, maar ook over hittestress. Het gebied rondom de parkeergarage kleurde op klimaatkaarten naast blauw namelijk ook knaloranje. ‘In de zomer was het daar smoorheet, met de zon vol op het dak, belegd met tegels. Dat had een enorme uitstraling’, zegt Van Damme.

Samen gaven het hoogheemraadschap en de gemeente een presentatie voor de VVE. Alle drie partijen besloten door te gaan. Maar na dat gezamenlijke startschot begon eigenlijk pas het echte werk. De gemeente huurde op aandringen van de VVE een externe coördinator in.

Draagvlak
De externe trekker werd consultant Martin Lenferink. Juridisch en organisatorisch is het nog best ingewikkeld, regenwaterberging op een privaat dak. Lenferink: ‘De gemeente kan met zo’n dak goede sier maken, maar moet dan ook wel de risico’s durven dragen. En bewoners moeten er inderdaad flink wat uren in steken. Die draagkracht is niet in elke wijk of flat te vinden.’

Na veel overleg werd de dakconstructie van de gemeente, tegen een opstalvergoeding van 10.000 euro voor vijftien jaar gebruik van de ruimte. Het hoogheemraadschap betaalde uiteindelijk met de gemeente mee aan de aanleg.

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 2 van deze week (inlog)