Knelpunten vermijden in het hoogspanningsnet

De Nederlandse energiehuishouding is aan het veranderen. Op verschillende schaalniveaus wordt steeds meer duurzame stroom opgewekt en afgenomen en dat gaat gepaard met pieken en dalen op elektriciteitsnetten. Om knelpunten in het landelijke hoogspanningsnet te voorkomen, investeert TenneT in toekomstbestendige infrastructuur. Omgevingsmanager Kasimir Hagendoorn (Procap) is namens de netbeheerder betrokken bij planvorming voor een splinternieuwe verbinding dwars door Flevoland.

Kasimir werkte eerder mee aan vernieuwing van de Utrechtse tramsporen en -haltes en nam deel aan het gaande project ter versterking van de Afsluitdijk. Voor TenneT was hij aanvankelijk betrokken bij het opwaarderen van bestaande hoogspanningsverbindingen. “Sinds 2022 ben ik omgevingsmanager voor het planproces dat leidt naar een nieuwe verbinding tussen Diemen, Leystad en Ens.”

Verkenningsfase

In de komende jaren investeert TenneT € 13 miljard in uitbreiding en versterking van het net. Eén van de geplande ingrepen is de hoogspanningsverbinding door Flevoland. Een zaak van lange adem, legt Kasimir uit. “We bevinden ons nu in de verkenningsfase. Vanaf 2027 gaan we de realisatiefase in. Voor die tijd dient het tracé, zo’n 70 tot 80 km lang, te worden bepaald. Dat vergt zowel intensief overleg tussen belanghebbenden als het nodige onderzoek naar onder meer milieueffecten.” Voor netbeheerders is het niet eenvoudig om de snelle toename van de opwek van duurzame stroom bij te benen, geeft hij aan. “Een nieuw zonnepark ligt er in ongeveer twee jaar, maar voordat er een nieuwe hoogspanningsverbinding staat, ben je minstens acht jaar verder. Er is grote behoefte aan een efficiënt planproces.”

Gezamenlijk denkwerk

De gewenste vaart denkt Kasimir te kunnen maken door partijen die met de nieuwe verbinding van doen hebben zo goed als mogelijk bij de planvorming te betrekken. “Door uiteenlopende wensen, zorgen en bezwaren in een vroeg stadium te bespreken, ontstaat er een breed draagvlak voor het proces. Als dat er is, wordt een negatieve uitkomst voor een bepaalde partij sneller door die partij geaccepteerd dan wanneer er onduidelijkheid is over plan- en besluitvorming en in hoeverre die kan worden beïnvloed.”

Mede om die reden heeft het projectteam een ambtelijke werkgroep ingesteld waarin Provincie Flevoland, Rijkswaterstaat, verschillende gemeenten en twee waterschappen zijn vertegenwoordigd. In de werkgroep wordt het te volgen proces al vanaf de officiële kennisgeving van de voorgenomen ruimtelijke ingreep besproken. Ook het participatieplan, dat Kasimir met zijn collega’s van het projectteam heeft opgesteld, is het resultaat van gezamenlijk denkwerk. Zo zullen alle relevante documenten worden gedeeld en getoetst op kansen en belemmeringen. “Dankzij alle input kunnen genuanceerde afwegingen worden gemaakt. Door te voorkomen dat een partij zich later niet gekend voelt of in verwarring verkeert over de eigen positie in het proces, verklein je de kans dat je op enig moment terug naar de tekentafel moet.”

Buurthuis

Als omgevingsmanager is Kasimir niet alleen voor overheden het eerste aanspreekpunt. Zo zijn natuur- en milieuorganisaties ook voorafgaand aan de publicatie van het planologische ‘startdocument’ – de conceptnotitie Reikwijdte en Detailniveau in jargon – geconsulteerd over de inhoud. Aangezien zich in het zoekgebied twee beschermde werelderfgoedlocaties bevinden, is ook de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed een belangrijke gesprekspartner. En bewoners van boerderijen en huizen krijgen de volle aandacht. “Burgers hebben zorgen over veiligheids- en gezondheidsrisico’s. Logisch, een enorme hoogspanningsmast in een weiland waar je dagelijks langs rijdt is een hele verandering. Die zorgen nemen we dan zo goed als mogelijk weg. Bijvoorbeeld door er een expert bij te halen die op een avond in het buurthuis kan vertellen hoe elektromagnetische velden werken.”

Begrip

Het ruimtebeslag van de nieuwe verbinding zal ten koste gaan van ruimte voor ontwikkeling van, bijvoorbeeld, woningbouw in een gemeente. Is daarvoor begrip? “Het is ontzettend belangrijk goed uit te leggen hoe en waarom deze energie-infrastructuur zowel een regionaal als een nationaal belang dient. Dus daar zijn we gelijk mee begonnen.” Daarbij is ook gelijk gevraagd naar regionale belangen die nog niet scherp in beeld zijn. “De minister neemt de besluiten, maar wel op basis van advies uit de regio. Dat staat voor iedereen nu als een paal boven water. Als in het zoekgebied nieuwbouw is geprojecteerd, willen we daar rekening mee houden.”