Er zijn mensen die vinden dat een school na 40 jaar aan vervanging toe is en recht heeft op een nieuw gebouw. Maar dat hoeft niet. Wel is het een mooi moment om de indeling te veranderen en het dak te isoleren alvorens er zonnecollectoren op te schroeven; van label G naar A++. Transformeren, renoveren en verduurzamen in één korte klap met minder exploitatielasten voor de school. Hoe mooi kan het zijn?
Maar nee. In plaats daarvan kijken veel school- en gemeentebestuurders reikhalzend uit naar een nieuw gebouw. In het langdurige en in meerdere opzichten slopende proces dat daarop volgt worden vaak meteen een paar organisatorische en praktische problemen in het onderwijs opgelost langs de weg van bundeling, schaalvergroting en verdere institutionalisering. Het liefst wordt ook meteen een dominante opvoedkundige visie doorgevoerd. Wie kan of durft daar nu tegen te zijn? Foto van de betrokken bestuurders in de krant, kinderen eromheen, click, klaar voor de 21-ste eeuw. Of niet?
Tegelijk met de nieuwbouw ontstaan nieuwe problemen: fysieke en mentale afstand tot de doelgroep, verlies aan identiteit van de school en als het oude gebouw niet voor een goede prijs weg kan ook nog kapitaalvernietiging op kosten van de samenleving. Een samenleving die het oude gebouw meteen opeist want ‘het is al betaald en afgeschreven’ en zij weet er wel raad mee. De rekening is voor de toekomstige generatie.
Ik vraag me wel eens af waar we mee bezig zijn en wat we zelf hebben geleerd. In de jaren ’70 bleek dat sloop-nieuwbouw niet alles oplost. We hebben ook gezien waar bundeling, schaalvergroting, blok- en machtsvorming toe kunnen leiden, zeker als het toezicht gebrekkig is. De samenleving laat zich in de toekomst ook echt niet meer door een gebouw, één team of één instituut sturen denk ik. Nog even en de helft van de jonge ouders is hoger opgeleid. Die weten heel goed wat zij hun kinderen willen meegeven, waar ze dat vandaan halen en hoe ze dat organiseren, als het even kan in co-creatie met de bestaande scholen, kinderopvangbedrijven en andere partijen die willen meebewegen, want dat scheelt een hoop gedoe. En het lijkt me ook oké. Want hebben we in de toekomst niet juist meer behoefte aan verscheidenheid? Biedt het kunnen omgaan met meerdere werelden niet meer kans op overleving, economisch succes en weerbare kinderen?
Het lijkt me dat juist de oude scholen hier een prima uitgangspositie voor bieden. Scholen met smaak en kraak, met een meer open of juist gesloten leeromgeving, met een algemeen of meer specifiek leer- of leefconcept; in één gebouw met één team, of juist verspreid over de hele ‘village’ van meerdere mensen, teams en organisaties, met de ouder zelf als regisseur en op een schaal en in een omgeving die het kind kan behappen, bijvoorbeeld van 0 tot 6 en van 6 tot 12 en van 12 tot 18 en verder vooruit de wereld in. Ik lees steeds vaker dat echte innovatie vaak in de oude gebouwen plaatsvindt en ik durf ook hier de stelling wel aan dat voor vernieuwing in het onderwijs, de bestaande gebouwen de beste uitgangspositie vormen. Nieuwbouw leidt alleen maar af.
2. Men is voorbij gegaan aan het feit dat de parkeerplaatsen zich niet op eigen terrein begeven. Ouders en kinderen moeten eerst een drukke weg oversteken om de school te bereiken.
3. Bij de aanvraag voldeed het bouwplan niet aan de redelijke eisen van welstand.
4. Zienswijzen van bezwaarmakers werden ongeanonimiseerd naar half Venlo doorgestuurd en kwamen ook bij twee ex-raadsleden terecht die vervolgens de bezwaarmakers, een geenszins malse, brief/email stuurden.
5. Een monumentenvergunning die nodig is voor de lozing van het hemelwater is niet voorhanden.
Tot dusverre heb ik de indruk dat de lobby sterker telt dan de wet. Terwijl men de belangen van onze klein/kinderen en ouders die in grote getalen bezwaar maakten tegen de voorgenomen locatie gewoon naast zich neerlegt. Ook de VROM-raad heeft eerder het advies gegeven dat het belangrijk is om de zorgvuldiger om te gaan met de locatiekeuzes. TNO-rapporten, zoals rapport KvL/GB/2010.061, gesubsidieerd door Min. VWS en Min. van VROM geeft aanbevelingen om scholen en speelplaatsen niet aan de rand van een wijk te plaatsen.Waarom geven we nog geld uit aan onderzoeken als deze toch maar in de la verdwijnen?
Maar er is nog hoop! Na een tussenuitspraak heeft de Raad van State een zitting gepland op 25 juni 2015 om 11.00 uur. Ik hoop dat het verstand en recht zal zegevieren.