Vooroverleg niet verplicht in Omgevingswet, wel pre

Een nieuw instrument voor gemeenten om te zorgen voor participatie en kwaliteit van plannen voor de leefomgeving: het meerwaardegesprek. Een verzoek vanuit de Tweede Kamer om het gesprek als verplichting op te nemen in de Omgevingswet, zal minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu) niet honoreren. Maar ze beveelt het instrument gemeenten van harte aan.

Veel vragen over participatie en afwegingsruimte 

Dat blijkt uit de schriftelijke vragen en antwoorden over het ontwerp-omgevingsbesluit. De fractiespecialisten in de Tweede Kamer hebben nog veel vragen over participatie, kwaliteitsborging, afwegingsruimte, rechtsbescherming en tal van andere onderwerpen. Het zogenoemde “meerwaardegesprek”, dat plaatsvindt in een vroeg stadium van plannenmakerij, is vooral bedoeld om in een open en inhoudelijke vooroverleg na te denken over de kansen en risico’s van een plan en over de vraag welke afwegingsruimte de gemeente kan benutten. Het voorkomt “risicomijdende vinkjescultuur”, zo citeert de minister een omschrijving van de methode. Ook een meerwaardetoets hoort tot de mogelijkheden.

Niet verplichten

Het meerwaardegesprek kan zo zorgen voor meer kwaliteit van plannen in de leefomgeving en biedt tegelijkertijd mogelijkheden voor participatie. Twee belangrijke uitgangspunten van de nieuwe Omgevingswet. Voor de minister is het desondanks geen optie om een verplichting voor dit vooroverleg voor te schrijven in de wet. Bestuursorganen hebben juist de vrijheid om het participatieproces zelf in te richten. Alleen in de gemeentelijke projectprocedure schrijft de wet daarover regels voor.

Cultuurverandering

Het kabinet juicht het gebruik van het meerwaardegesprek wel van harte toe. Het is een voorbeeld van de cultuurverandering die het kabinet beoogt, stelt de minister, en een middel om invulling te geven aan een meer faciliterende houding van de overheid. “Het is bij complexe projecten zeker zinvol om als betrokken bestuursorganen en initiatiefnemer(s) in een vroeg stadium om de tafel te gaan. De inrichting van dergelijk vooroverleg met de initiatiefnemer(s) hangt erg af van het type project en de complexiteit ervan”, stelt de minister. En: “Bij participatie past een decentrale aanpak waarbij het bevoegde bestuursorgaan de meest passende vorm bepaalt.”

Invoeringswet

De minister beantwoordde eveneens ruim honderd vragen over over de Invoeringswet Omgevingswet.