Op de valreep nog een ruimtelijk ontwerp

‘Recht doen aan de landbouw.’ Inzetten op het ‘versterken van ruimtelijk-economische ontwikkeling in regio’s in het oosten, noorden en zuiden van Nederland’. Het ruimtelijke testament van demissionair minister Hugo de Jonge lijkt hier en daar alvast te anticiperen op het nieuwe kabinet.

Keuzes

Hij hoefde het niet meer te maken, maar koos ervoor om het toch te doen. En dus rondt Hugo de Jonge zijn ministerschap af met het voorontwerp van de Nota Ruimte, waarin de keuzes staan beschreven voor de ruimtelijke ordening van Nederland in het verloop van deze eeuw. Het voorontwerp is, zoals hij zelf schrijft, ‘een vervolg op de contourennotitie en een extra tussenstap om via een ontwerpnota tot een definitieve Nota Ruimte te komen.’

Rijk

De ontwerpnota bestendigt de verandering die zich onder De Jonge’s ministerschap heeft voltrokken en waarbij het rijk de touwtjes voor de grote ruimtelijke opgaven weer in handen nam. Het voorontwerp vormt volgens De Jonge ‘een brede basis waarmee het rijk in nauwe samenwerking met provincies de dialoog over ruimtelijke keuzes wil voeren met gemeenten, waterschappen, de samenleving en diverse sectoren.’ Een juridische status heeft het niet.

Niet doorschuiven

Drie principes waren volgens de minister in dit voorontwerp leidend. De Jonge wil recht doen aan volgende generaties door ruimtelijke problemen niet door te schuiven. Slimme combinaties van functies (zoals tussen landbouw en natuur) moeten leiden tot efficiënter ruimtegebruik met behoud van ruimtelijke kwaliteit. En de eigenheid van gebieden wordt recht gedaan met ‘lokaal passende oplossingen’.

Woningbouw

Vrijwel alle concrete ruimtelijke keuzes die in het nieuwe voorontwerp zijn opgenomen, waren de afgelopen maanden al geopenbaard. Dit betreft bijvoorbeeld de zes plekken voor grootschalige woningbouw buiten de Randstad na 2030 en de bouwstop die gaat gelden in de uiterwaarden van de grote rivieren. Daarnaast zijn de door een nieuw kabinet nog te maken keuzes vastgesteld. Plus de keuzes voor de langere termijn, die eerst nog verder onderzoek en verdieping vergen.

Rumoer

De afgelopen weken ontstond enig rumoer rondom De Jonge’s voornemen tot dit voorontwerp: zat hij zo de ambities van de aanstaande BBB-minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening Mona Keijzer niet in de weg? Dat lijkt niet aan de hand. Het heeft er hier en daar eerder de schijn van dat hij zijn opvolger al iets tegemoet komt.

Landbouw

‘Zonder regie ontstaat een gevecht om de ruimte en geldt het recht van de sterkste. Dat zal tot verlies van zekerheden leiden’, laat De Jonge bijvoorbeeld optekenen in het begeleidende persbericht. ‘Dan komen onvoldoende woningbouwlocaties beschikbaar, vinden we niet de ruimte die nodig is voor Defensie en ontbreekt toekomstperspectief voor de landbouw.’

Landelijk gebied

En in de noodzakelijke dialoog met diverse maatschappelijke sectoren wordt er een daarvan uitdrukkelijk  benoemd: ‘Gezien de grote invloed van de ruimtelijke keuzes op het landelijk gebied zal hierbij ook zorgvuldig aandacht worden besteed aan de organisaties die betrokken zijn bij het perspectief van de land- en tuinbouwsector.’ Daar zal Keijzer het vast niet mee oneens zijn.