Afschot herten ‘om verder dierenleed te voorkomen’

Het plan om in de Oostvaardersplassen duizend edelherten af te schieten, leidt tot woedende reacties. Gedeputeerde Harold Hofstra begrijpt de emoties, maar dierenactivisten moeten ook begrijpen dat het natuurgebied niet de Serengeti is. ‘De balans moet terug.’

‘De Oostvaardersplassen maken veel emotie los’, weet Harold Hofstra (41) met gevoel voor understatement. Iedere bestuurder met dierenwelzijn, landschap en natuur in zijn portefeuille weet dat hij in de schijnwerpers staat. Als je dan ook nog eens de scepter zwaait over de Oostvaardersplassen, dan weet je dat je als zichtbaarste gedeputeerde in de provincie helemaal op je tellen moet passen. Dat weet Hofstra heel goed, ‘maar politiek is niet voor bange mensen’, zegt de ChristenUnie-politicus.

Nooit goed
‘Toen ik dit dossier in maart van dit jaar heel bewust koos, besefte ik wat mij te wachten stond. In januari van 2017 heeft het rijk het beheer en de verantwoordelijkheid over de Oostvaardersplassen overgedragen aan de provincie. Als je die taak krijgt, dan moet je die pakken. Gewoon omdat de Oostvaardersplassen fantastisch zijn, nota bene in de Metropoolregio Amsterdam. Alleen: wat je ook doet, je doet het nooit goed. Welke route je ook kiest, je maakt het áltijd een groep mensen niet naar de zin. Maar er moet wél een besluit worden genomen over de grote grazers in de Oostvaarderplassen. We willen de komende winter niet weer meemaken dat duizenden edelherten creperen’, aldus Hofstra.

Begin afschieten
Staatsbosbeheer begint na de bronst, eind deze maand, met het afschieten van de edelherten. Begin volgende maand zal ook worden geteld hoeveel dieren er zijn. Dit voorjaar liepen er bijna 1.500 edelherten in de Oostvaardersplassen rond. Er mogen er 490 overblijven. Dat betekent dat in ieder geval zo’n duizend edelherten na de bronst het loodje leggen.

In de Oostvaardersplassen worden de edelherten gedood omdat het natuurgebied volgens de provincie Flevoland een ‘herstart’ verdient. Hofstra: ‘De discussie gaat vooral over de grote grazers, maar het gebied is in het kader van Natura2000 bedoeld als een vogelreservaat. Vanaf het einde van de jaren ‘90 vestigden talloze beschermde vogelsoorten zich in de Oostvaarderplassen. Omdat begroeiing slecht is voor een aantal vogelsoorten, werden er grote grazers uitgezet. Dat is doorgeschoten en het landschap veranderde radicaal.’

Terugbrengen differentiatie
Omdat de grote grazers zich ongestoord konden vermenigvuldigen en alle beplanting opvraten, verdwenen ook talloze broedvogels uit het begraasde gebied. De commissie-Van Geel concludeerde afgelopen april dat de balans en de differentiatie teruggebracht moeten worden in de Oostvaardersplassen. Door de ‘begrazingsdruk’ door grote grazers te verminderen en een halfopen landschap te creëren, met naast open water en grasland voldoende riet, struwelen en ruigtes, moeten de beschermde vogels ‘opnieuw een plekje vinden’. Hofstra: ‘De grote grazers waren een middel en geen doel, maar dat zijn ze wel geworden.’

‘In de Oostvaardersplassen hebben we een goedbedoelde keuze gemaakt om de natuur haar gang te laten gaan, en we hebben geconstateerd dat dit in een gecompliceerd land als Nederland niet werkt. De Oostvaardersplassen zijn niet de Serengeti. Of ik twintig jaar geleden ook die keuze had gemaakt, weet ik niet, maar ik weet wél dat we de Oostvaardersplassen moeten teruggeven aan de beschermde vogels en moeten reguleren om verder dierenleed te voorkomen.’

Anticonceptie
Het nieuwe begin van de Oostvaardersplassen gaat eind deze maand dus wel al gepaard met het doden van edelherten. ‘Voor de draagkracht van het natuurgebied is het noodzakelijk dat we zo snel mogelijk beginnen met het afschieten van edelherten. Maar duizend herten schiet je niet zomaar af. De Oostvaardersplassen zijn een Natura2000-gebied. Je wilt de natuur liefst niet verstoren en zo min mogelijk stress in de kuddes veroorzaken.’ Het afschieten houdt daarna niet meer op. Hofstra: ‘We gaan beheren. We grijpen in in de edelhertenpopulatie voordat het misgaat. Dat doen we in eerste instantie door middel van afschot, maar natuurlijk kijken we ook naar anticonceptie.’

Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr. 19 van deze week (inlog)