Mijn lieve moedertje

Ik moest onwillekeurig aan mijn moeder denken toen ik vorige week het WRR-advies Grip, het maatschappelijk belang van persoonlijke controle las. Daarin wrijft bestuurskundige Mark Bovens de hoge dames en heren in Den Haag netjes onder de neus te veel eigen verantwoordelijkheid te verwachten van ‘hun’ burgers. Hij maakt met name aan de hand van de Omgevingswet duidelijk waar het goed mis gaat in dit land.

Centrale ambitie van de wet die in januari wordt ingevoerd, is dat private initiatiefnemers meer ruimte krijgen hun plannen te verwezenlijken en geen vertraging hoeven op te lopen. ‘Dat betekent per definitie meer controle voor deze groep’, aldus de WRR. ‘Maar waar winnaars zijn, zijn in de regel ook verliezers, in dit geval de belanghebbenden wier mogelijkheden tot controle over de fysieke leefomgeving de facto worden verminderd.

Op papier nemen weliswaar de mogelijkheden voor vroegtijdige participatie toe, maar vanwege het gebrek aan harde kwaliteitsvereisten, kunnen die een wassen neus blijken. Vooral burgers die niet goed zijn toegerust voor effectieve deelname in participatieve trajecten, zouden wel eens aan het kortste eind kunnen trekken.’ Dat zijn vaak mensen met een migratieachtergrond of een praktische opleiding. Om over geen opleiding maar te zwijgen.

De Omgevingswet, en de burgerparticipatie die eraan is opgehangen, is volgens de WRR ‘goed nieuws’ voor hen die de tijd en capaciteiten hebben daar effectief aan deel te nemen – de participatie-elite van vaak wat oudere en beter opgeleide mannen, doorgaans met een Nederlandse achtergrond. De wet klinkt ook projectontwikkelaars als muziek in de oren, omdat de wet voor hen ruimte creëert hun zin door te drukken ten koste van gewone burgers. Ik sluit niet uit dat dat de achterliggende bedoeling was van de Rutte-kabinetten: vrijheid, blijheid voor ondernemend Nederland.

Jammer dan dat dat een groeiend maatschappelijk onbehagen met zich meebrengt en voor de niet-participatie- elite een slechtere gezondheid. Vooral dat laatste gun ik mijn lieve moedertje niet. In haar achtertuin mag straks worden gebouwd, afgaande op de laatste plannen. Benieuwd hoe de gemeente haar – geen grote mond, kort opgeleid, geen pc, geen mobiel – recht gaat doen.