Ombudsman blijft buiten gronddeal Rijswijk

De Nationale ombudsman blijft buiten de politieke discussie over een omstreden grondtransactie in de gemeente Rijswijk. Volgens de ombudsman is er geen aanleiding voor een onafhankelijk onderzoek, zoals bepleit door oppositiepartij Gemeentebelangen.

De zaak draait om de verkoop van een stuk grond voor kantorenbouw in het Rijswijks stationsgebied. Zoals gemeld in Binnenlands Bestuur 30/31 van 24 juli, verkocht de gemeente de grond voor 9 miljoen euro aan een projectontwikkelaar. Twee weken later werd het perceel voor ruim het dubbele (19 miljoen euro) doorverkocht aan een belegger.

Gemeentebelangen, dat spreekt van ‘een dubieuze ABC-constructie’, vindt dat de gemeente een dief van haar eigen portemonnee is geweest. Bovendien zouden B en W de gemeenteraad buitenspel hebben gezet. Informatie zou door het college worden achtergehouden en sommige ingediende vragen zouden niet zijn beantwoord.

De oppositiepartij diende een klacht in bij de Nationale ombudsman, en vroeg om een onderzoek. B en W zouden zich in de visie van Gemeentebelangen hebben bezondigd aan onbehoorlijk bestuur. De partij beriep zich hierbij op de Algemene wet bestuursrecht (Awb). De Nationale ombudsman heeft inmiddels aan de fractie laten weten geen oordeel over de gang van zaken te willen uitspreken.

Nu de Rijswijkse gemeenteraad in meerderheid genoegen heeft genomen met de uitleg van B en W, is er volgens de ombudsman voor een politieke partij ‘geen ruimte meer’ om een klacht in te dienen op grond van de Awb.

Uitzonderlijk

Een woordvoerster van de Nationale ombudsman zegt desgevraagd in een toelichting dat het hoogst uitzonderlijk is dat fracties een klacht indienen over een zaak die in de gemeenteraad aan de orde is geweest. Gemiddeld gebeurt dit minder dan één keer per jaar. Bijna altijd leidt zo’n klacht ertoe dat de indiener niet-ontvankelijk wordt verklaard, of dat de Nationale ombudsman zich ‘niet bevoegd’ acht. ‘In dat geval verwijzen wij naar het politieke gremium, en zeggen: u kunt uw vragen stellen aan het college, daar treden wij niet in’, aldus de woordvoerster.

Wel wordt volgens de woordvoerster bij elke klacht bekeken ‘of er een rol voor de Nationale ombudsman is weggelegd’. Maar in verreweg de meeste gevallen zal de politieke partij van een koude kermis thuiskomen. ‘In tegenstelling tot een burger, kan een gemeenteraadsfractie een college rechtstreeks aanspreken. Het democratisch proces moet wel zijn loop hebben.’ Dit betekent volgens de woordvoerster overigens niet dat een klacht van een burger per definitie kansrijker is dan een klaagschrift van politici. ‘Elke klacht wordt op zijn merites beoordeeld.’

Gemeentebelangen is zwaar teleurgesteld. ‘Dit betekent dat het je als oppositiepartij onmogelijk wordt gemaakt om zaken aan de orde te stellen als je niet tevreden bent over de juistheid of volledigheid van de informatieverstrekking door het college. De controlerende bevoegdheid van de raad, en van de oppositie, wordt hiermee zwaar ondermijnd’, meent fractielid Ronald van der Meij.

De fractie zint op verdere stappen, en heeft de Nationale ombudsman inmiddels om nadere uitleg verzocht. Ook aan commissaris van de koningin Jan Franssen is een ‘inhoudelijke reactie’ gevraagd. ‘Daarnaast wachten we nog op het oordeel van de gemeentelijk huisaccountant, aan wie we het dossier eveneens hebben voorgelegd’, aldus Van der Meij.