Tienduizend tiny houses op het boerenerf

Op het boerenland van Brabant en Noord-Limburgse moeten tienduizend tiny houses verrijzen. Gekkenwerk? Welnee, vindt Stichting Peel Natuurdorpen. Het plan leidt tot meer inkomsten voor melkveehouders, nieuwe natuur, minder stikstof én een veel fraaier landschap.

Zes stoeptegels

Een koude januaridag aan de rand van de Peel. In het gehucht De Mortel, gemeente Gemert-Bakel, staan we op de grens van een scharminkelig stukje bos vol verdroogde en omgevallen berken. In de verte gloort een strook frisgroen opkomend, kruidenrijk grasland. Jan Ottens wijst met brede gebaren waar het eerste tiny house moet komen. ‘Op zes stoeptegels kan zo’n huisje al staan’, zegt de adviseur, landbouwkundig ingenieur en hobby-boer.

Voorbeeldlocatie
Het meeste bos is hier eigendom van Staatsbosbeheer, maar dit stukje behoort aan melkveebedrijf Verkuijlen. Maximaal drie huisjes zouden er mogen staan op het perceel van een hectare. ‘Eentje om te beginnen is genoeg. Ook al is dit bestaand en geen nieuw bos, zoals de bedoeling is. We hebben dan in elk geval een voorbeeldlocatie’, verduidelijkt Ottens. Hij hoopt vurig dat de gemeente Gemert-Bakel de aanvraag voor een tijdelijk tiny house snel goedkeurt.

Verloedering
Samen met voorzitter Pierre Bos, burgemeester van het naburige Boekel, en secretaris Annie Martens richtte Ottens vorig jaar Stichting Peel Natuurdorpen op, uit onvrede over de verloedering van het boerenland. ‘Melkveehouders uitkopen helpt niet tegen stikstof. Het is een drama’, zegt Ottens. ‘Er komen verderop alleen maar grotere bedrijven voor in de plaats. En we krijgen er slechts ontsierende loodsen en honderden hectaren graszoden- en lelieteelt voor terug.’

Slecht imago
De boeren hebben een slecht imago en ze hebben het moeilijk. Ze kampen met strengere milieuregels voor stikstof en zien woningbouw, infrastructuur en bedrijfsterreinen toenemen. ‘Tegelijk is voor melkveehouders de melkprijs gekoppeld aan de wereldmarkt, met fluctuaties en onzekerheden als gevolg’, zegt Annie Martens. Het credo van Peel Natuurdorpen is daarom: stop met meer voedsel produceren, maar ga landschap en natuur maken. ‘Er is voedsel voldoende, de maatschappij vraagt om nieuwe natuur en om woningen’, zegt Ottens. ‘De omslag wordt gerealiseerd door  boeren het recht te geven om maximaal drie tiny houses neer te zetten op elke hectare landbouwgrond die ze in de Peel omzetten in nieuw bos.’

Extra inkomsten
De boer heeft in de vorm van huurpenningen een stevige en vaste extra bron van inkomsten. Het is een beter verdienmodel dan een hectare mais of de melk van tien koeien, aldus Ottens. De bijvangst is dat de stikstofuitstoot afneemt, CO2 wordt vastgelegd en verdrogingsmaatregelen lonen. En er ontstaat een natuurlijk en waterrijk landschap, met ruimte voor nieuw bos. De voorwaarde is dat er geen aparte elektriciteits- of waterleiding mag worden aangelegd en het toegangspad niet mag worden verhard. ‘Geen nieuwe wegen, ­leidingen en kabels in maagdelijk gebied’ is de leidraad.

Proefhectare
Liza Simons stelt de proefhectare graag beschikbaar. Samen met haar man investeerde ze na een verwoestende brand in een geheel nieuw melkveebedrijf in De Mortel. Een jong stel uit Eindhoven meldde zich al voor de proef met het tiny house. ‘Wij willen iets toevoegen aan ons bedrijf en tegelijk iets betekenen voor het Peellandschap’, vertelt Simons. ‘We verdienen te weinig met ons melkgeld. De verhuur van het huisje helpt ons aan een tweede inkomen en voegt natuur toe.’

Hartstochtelijk pleidooi
Op het gemeentehuis in Boekel houdt mede-initiatiefnemer burgemeester Pierre Bos (CDA) al net zo’n hartstochtelijk pleidooi als Otten en Martens. ‘Nieuwe bossen met kleinschalige woningbouw is een kans om mooi landschap te maken. Je houdt het gemengde boerenbedrijf in stand  en kunt in nieuwe, eenvoudige woningen voorzien’, zegt Bos.

Mini-gehucht
De meeste dorpen in de Peel zijn pas in de laatste honderd jaar ontstaan, en tellen vijfhonderd tot 2.500 inwoners. ‘Het Peel Natuurdorpen Project zal veel kleinschaliger en eenvoudiger blijven en waar mogelijk de vennen en moerassen van weleer terugleggen.’ Ook het herstel van hoogveen dat water vasthoudt, behoort tot de ambities. Er komt geen kerk bij, een winkelcentrum is taboe. Je moet eerder denken aan een buurtschap of mini-gehucht, bezweren Bos en Ottens.

Op handen dragen
‘Ik ben zelf een jongen van het model-ontginningsdorp Ysselsteyn, dat in 1921 werd gebouwd’, aldus Bos. ‘Boeren zien de dreiging van de stad en infrastructuur verder toenemen. Maak ze daarom als eigenaar van de grond deel van de oplossing en laat ze nieuwe natuur met tiny houses aanleggen. Je zult zien dat burgers ze weer op handen gaan dragen.’

Lees het hele verhaal over de eco-dorpen deze week in BB03 (inlog)