Mislukte aanbesteding betekent niet het einde

De aanhoudende prijsstijging in de bouw drijft gemeenten tot wanhoop. Aanbestedingen van bouwprojecten mislukken door aanbiedingen die soms wel twee keer zo hoog zijn als begroot. Maar een gemeente heeft vaak meer mogelijkheden dan ze denkt. ‘Ga gewoon met die partijen in gesprek.’

Optimistisch

Koud twee maanden was Jan van Dellen wethouder Economische Zaken in Arnhem toen de eerste aanbiedingen binnenkwamen voor de bouw van het nieuwe zwembad Valkenhuizen. Nog onder zijn voorganger was een spannend nieuw ontwerp van architectenbureau Hooper gekozen als vervanging voor het sterk verouderde bad. Zo’n 12 miljoen euro zou het moeten kosten. Maar dat bedrag bleek op zijn zachtst gezegd optimistisch. ‘Medewerkers kwamen bij me met verbaasde en geschrokken gezichten. De prijzen van de aannemers waren veel hoger dan gedacht. De inschrijvingen lagen zo’n 30 à 40 procent boven het budget. En aan mij werd gevraagd: hoe ga jij dit oplossen?’

Prijsinschatting

Wat Arnhem overkwam is de afgelopen jaren vaker gebeurd. Bij de openbare aanbesteding van gemeentelijke bouwprojecten als zwembaden, scholen, sportaccommodaties en eigen huisvesting ligt de prijsinschatting van gemeenteambtenaren en marktpartijen soms mijlenver uiteen. In september mislukte de aanbesteding van zwembad De Tongelreep in Eindhoven. De gemeente begrootte 12 miljoen, de aannemer wilde het bouwen voor meer dan 21 miljoen. In Arnhem mislukte ook een andere aanbesteding, die van Museum Arnhem. Daar zaten de inschrijvers maar liefst 70 procent boven de begrootte prijs van 23 miljoen.

Slechte timing
Na jarenlange prijsstagnatie door de bouwcrisis schieten op dit moment de prijzen van de aannemers door het dak. Een trend die al dik twee jaar gaande is, zegt Ted Peek van BDB, een dienstverlener die bouwkostendata verzamelt. ‘We zien dat voor het komende jaar nog wel aanhouden. Maar de steile lijn omhoog van de afgelopen twee jaar zal wel afvlakken.’ Volgens Peek is een deel van de prijsstijgingen te verklaren uit de toenemende kosten voor bouwmaterialen en stijging van lonen. ‘Dat zijn structurele kosten, die ook niet meer lager worden. Maar het grootste deel zijn conjuncturele stijgingen. Die hebben gewoon te maken met een gespannen markt. De vraag blijft stijgen, en die druk blijft de komende jaren nog wel.’ Gemeenten zouden daarom kunnen kiezen voor anticyclisch beleid in aanbestedingen, dus juist investeren in bouwprojecten op het moment dat we in een economisch slappe tijd zitten. Maar dat is nu juist lastig voor overheden, stelt Peek. ‘In een tijd dat het economisch beter gaat, is er veel meer steun voor bouwprojecten en ook meer geld beschikbaar. Dus tijdens de duurste periode is de vraag het sterkst.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 2 van deze week (inlog)