Nieuw leven in De Gooische Brink  

Het moest een ‘high end’ passage worden voor de Gooise chic. Maar het Hilversumse winkelcentrum De Gooische Brink oogstte de afgelopen 25 jaar vooral leegstand. Nu ligt er een reddingsplan met een grote kans op succes. ‘Vanaf dag één was er enthousiasme.’

Klasse

Wie vanaf het station al een kwartier lang kriskras door het Hilversumse centrum flaneert en inmiddels de populaire foodhall Mout, het overdekte winkelcentrum Hilvertshof en de meanderende Kerkstraat met al zijn bekende ketens passeert, ontdekt tot ieders verrassing aan de uiterste westrand nog iets nieuws: winkelpassage De Gooische Brink. Het hoge glazen dak en de in het oog springende oranje lampen verraden nog iets van de klasse die er vanaf de opening in 1998 werd nagestreefd. Het moest een ‘high end’-locatie worden voor de chic uit het Gooi, als tegenwicht voor het toen hard aan de weg timmerende Laren. Het liep iets anders.

Opportunisme

‘In heel Nederland had men in de jaren negentig het idee dat binnensteden wel 20 tot 30 procent konden groeien’, blikt ontwikkelaar Marco van der Schoor terug. ‘Internet was nog niet in Frage. Het was een tijd van ongelooflijk opportunisme.’ Ook Hilversum ontkwam niet aan dat te grote denken. Er ontstond snel leegstand in de luxe winkelpassage, vertelt Van der Schoor: ‘Al in 2008 heeft men de boel met nieuwe puien en lampen gerenoveerd. Voor de bühne althans: vier jaar later stonden er opnieuw veel winkels leeg.’ In 2019 nam Van der Schoor met zakenpartner Eelko van Kooten De Gooische Brink over van financiële dienstverlener Achmea. De leegstand was inmiddels verder opgelopen tot 70 procent.

Redding

Wie de winkelpassage nu vanaf de leven­dige Kerkstraat insteekt, valt allereerst nog steeds die leegstand op. Ter rechterzijde bevindt zich weliswaar een aantal hippe kledingzaken, maar de klandizie houdt niet over. Aan de andere kant zijn de winkels vertrokken en kondigt een nieuwe huurder op affiches alvast zijn komst aan: de openbare bibliotheek. Daar begint de redding van De Gooische Brink.

Sleets

‘Toen ik in 2014 in Hilversum begon, was ook vanuit de politiek het idee: er moet wat aan ons centrum gebeuren’, vertelt wethouder Floris Voorink (economie en media, VVD). ‘Ook buiten De Gooische Brink sprong de leegstand in het oog. Het Marktplein was een parkeerterrein waar je nog niet dood gevonden wilde worden. Het oogde allemaal sleets en slecht.’

Meeste last

De regionale functie die Hilversum vroeger met zijn rijke winkelaanbod voor het Gooi had, keerde zich begin deze eeuw tegen de stad. Voorink: ‘We hadden hier drie kantoorboekhandels. Sinds de opkomst van internet zijn die weg. Zes computerzaken. Idem. De V&D sloot de deuren, net als een aantal andere ketens. Het ging heel hard in relatief korte tijd. Omdat wij veel bovenregionale winkels hadden, hadden wij daar het meeste last van.’

Nauwelijks contact

Een van de eerste stappen om uit de impasse te komen, was volgens Voorink investeren in de relatie tussen het gemeentebestuur en de ondernemers: ‘Er was geen structureel overleg met horecapartijen. Er was geen vastgoedoverleg. Er was nauwelijks contact met winkelbedrijven. We moesten elkaar weer leerden kennen.’

Uitdoven

De hernieuwde samenwerking leidde onder meer tot een bezoekersonderzoek binnen het Hilversumse centrum. Het bevestigde het voorgevoel van de gemeente. ‘Naarmate je verder in de richting van De Gooische Brink kwam, zag je het winkelend publiek uitdoven. Hier gebeurde vrijwel niks meer’, concludeert Voorink.

Zilveren Camera

We hebben met z’n allen afgesproken in de hal van het Museum Hilversum aan de Kerkbrink, tegenover de ingang van de zieltogende winkelpassage. Het museum onderging als eerste een transformatie. ‘Het was vroeger een streekmuseum over de regionale geschiedenis’, legt Voorink uit. ‘Met 7.000 bezoekers per jaar had je het wel gehad. Nu richt het zich op fotografie en trekt het een veelvoud aan publiek.’ Daags na het interview zal de winnaar van de Zilveren Camera in het museum bekend worden gemaakt, en wordt het werk van de diverse laureaten er geëxposeerd.

Verschrikkelijk lelijk

Maar de meest bepalende verandering voor De Gooische Brink kwam door een ontmoeting tussen ontwikkelaar Van der Schoor en de directeur van de Bibliotheek Hilversum, Els Brons. ‘We zaten als bibliotheek al bijna honderd jaar in een historische villa, 150 meter buiten het centrum’, begint Brons. ‘Toen kwam de gemeente met de vraag of we niet naar het leegstaande BCC-pand wilden verhuizen op de Kerkbrink. Ik mag het eigenlijk niet hardop zeggen, maar ik vond dat altijd een verschrikkelijk lelijk pand.’

Sleutel

Toch zette het aanbod Brons aan het denken. ‘We wilden graag naar het centrum om beter zichtbaar te worden voor een breed publiek. Bibliotheken hebben tegenwoordig een veel ruimere taak. We zijn aan de slag met laaggeletterden, met digitaal niet-vaardigen. We willen graag laten zien wat we in huis hebben. Dat kon niet in dat BCC-pand, want dat was nog kleiner dan onze oude locatie. Toen kwam ik Marco van der Schoor tegen bij de lokale boekhandel. Die zei: “Houd nou eens op over dat BCC-pand, kijk eens naar de gehele Gooische Brink. Afijn, the rest is history. Dat was de sleutel.’

Etalage

Inmiddels wil Brons liever vandaag dan morgen naar het nieuwe pand over. ‘Als je langs de huidige bibliotheek loopt, oogt die als een oude villa’, vertelt de directeur. ‘Je hebt geen idee wat we binnen allemaal doen. Nog maar 40 procent van de mensen komt een boek te lenen; 60 procent komt voor heel andere dingen. Die wil je laten zien. In de Gooische Brink krijgen we straks bijna 200 meter etalage.’

Mediastad

‘Vanaf dag één was er enthousiasme voor het plan’, vult Voorink aan. ‘Ook vanwege een belangrijke andere ambitie die we als gemeentebestuur al langere tijd hebben. Als je aan buitenstaanders vraagt waar ze aan denken bij Hilversum, dan zeggen ze ‘mediastad’. Maar nergens in het centrum van Hilversum heb je het gevoel dat je in dé mediastad van Nederland bent. Hoe konden we die functie in het centrum meer profiel geven?’

Versterken

De gemeente dacht aanvankelijk aan een ­radiostudio in de bibliotheek, totdat het op het Media Park gevestigde Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid kenbaar maakte graag in de plannen voor De Gooische Brink te participeren. In het BCC-pand dat de bibliotheek afwees, zal Beeld & Geluid zijn muziekcollectie onderbrengen en daarnaast een muziekmuseum beginnen. Voorink: ‘Dan heb je een museum, een filiaal van Beeld & Geluid en de bibliotheek aan het plein. Dat gaat elkaar enorm versterken.’

Anderhalf uur

Voor Brons biedt haar nieuwe bibliotheek in De Gooische Brink straks 2.000 vierkante meter erbij. Enthousiast: ‘Het wordt een plek waar je van acht uur ’s ochtends tot half elf ’s avonds terechtkunt. Vroeger bleven mensen gemiddeld tien minuten binnen, tegenwoordig is dat anderhalf tot twee uur. Ze komen voor cursussen, voor activiteiten, voor workshops, om de krant te lezen – noem maar op. We verwachten dat de huidige 700 bezoekers per dag ­zullen oplopen tot meer dan duizend. Dat doet ook iets met je centrum.’

Vergroend

Als de bibliotheek over ruim een jaar de deuren opent, moet ook de renovatie van de Kerkbrink zijn voltooid. Het nu nogal stenige plein zal worden vergroend en er komt een fontein. Meer dan een kwart eeuw na de oplevering moet winkelcentrum De Gooische Brink zo eindelijk zijn belofte gaan waarmaken. Geen ‘high end’-passage voor de Gooise chic, maar een levendig cultuurplein met winkels. ‘Als we elkaar niet hadden opgezocht, was de samenwerking nooit van de grond gekomen’, blikt wethouder Voorink terug. ‘Je hebt elkaar super hard nodig.’ Een andere optie was er na jarenlang pappen en nathouden volgens hem ook niet meer. ‘Een stad zonder centrum verliest zijn ziel.’

Lees het hele verhaal over De Gooische Brink deze week in BB05 (inlog)