‘Niet lullen, Jan, gewoon meedoen’

Hoe verduurzaam je zeven bedrijventerreinen samen met vier gemeenten en meer dan honderd aangesloten ondernemers? GreenBiz IJmond ondersteunt initiatieven van onderop. ‘Ze weten echt de koplopers te trekken.'

Duurzaamste terrein

In de schaduw van een rijtje knotwilgen liggen een paar schapen tussen de A9 en bedrijventerrein De Trompet in Heemskerk. Ze ontwijken de zon die even verderop juist nauwkeurig wordt opgevangen. Op de gevels van een hele rij bedrijfspanden rust een constructie met drie lagen zonnepanelen boven op elkaar. Twintig jaar geleden maakte dit zonnebouwwerk samen met een warmte-koude opslag het nieuwe bedrijventerrein De Trompet tot het duurzaamste van Europa. Nog altijd wordt er vooruitstrevend vergroend. Maar inmiddels niet meer vanuit een projectontwikkelaar. Dat gebeurt nu op initiatief van ondernemers via GreenBiz IJmond.

Apart orgaan

GreenBiz IJmond hangt als apart orgaan onder Omgevingsdienst IJmond (ODIJmond). ‘We kregen een aantal ondernemers aan de deur met duurzame ambities’, zegt Bert Pannekeet, directeur van ODIJmond. Hij was destijds bezig met de energiebesparingsplicht voor bedrijven, die bedrijven verplicht besparingsmaatregelen te nemen als ze de investeringen daarvoor binnen vijf jaar kunnen terugverdienen.

Weinig mee gedaan

‘Die wet bestaat al sinds 1993, maar er is nationaal nog heel weinig mee gedaan’, zegt Pannekeet hoofdschuddend. ‘Toen wij in de IJmond hier in 2011 wel op gingen controleren, zeiden een paar ondernemers uit Beverwijk dat ze graag een stap vérder wilden zetten. Dat vond ik is fantastisch. Je ziet vaak gebeuren dat zo’n initiatief doodbloedt, dus ik wilde hen graag ondersteunen.’

Creatief

GreenBiz IJmond werd opgezet door handhavingsuren creatief om te buigen naar uren voor het stimuleren van bedrijven om te verduurzamen. Een voorwaarde om je aan te sluiten bij GreenBiz is dat je aan de milieuregels voldoet. Dat zat wel goed bij de eerste vier ondernemers: een dakdekker, een schoonmaakbedrijf, een transporteur en een automatiseringsbedrijf. Maar ook hun buren sloten zich al snel aan.

Te halen

Er was dan ook wat te halen bij GreenBiz. In eerste instantie sloten honderd ondernemers samen met GreenBiz een Greendeal. Zij hoefden dan niet binnen de wettelijke zes weken aan hun energiebesparingsplicht te voldoen, maar kregen ruimte om dat zelf in te vullen én te kijken naar wat er meer kon. GreenBiz IJmond bood – en biedt nog altijd - gratis energiescans aan om bedrijven inzicht te geven in waar ze goed energie kunnen besparen.

Niet vanzelfsprekend

Die energiescans (en sinds kort ook een monitor op afstand) leveren trouwens veel meer op dan Pannekeet had gedacht. Zo was er een bioscoopeigenaar die nog sceptisch begon aan een energiescan, maar nu 10.000 euro per jaar bespaart met goedkopere lampen die niet meer ‘s nachts aanstaan en een nieuwe instelling van de verwarming om niet om zes uur ‘s ochtends al aan te springen. ‘Dat blijkt dus niet vanzelfsprekend te zijn.’ Met de huidige energietarieven worden dat soort besparingen steeds belangrijker.

Sterker

Sinds 2021 bestaat GreenBiz Energy, waarmee deelnemende bedrijven de energieprijzen zelf kunnen beïnvloeden. Met zonnepanelen op de daken wekken ze energie op en kunnen ze overtollige stroom leveren aan anderen op het terrein. Inmiddels zijn er ondernemers uit Velsen, Beverwijk, Heemskerk en Uitgeest aangesloten. Een andere belangrijke functie van GreenBiz is het gezamenlijk aanvragen van subsidies. ‘We hebben onlangs nog een miljoen euro opgehaald van een Interreg-subsdie’, zegt Bert Pannekeet. ‘Als je dat doet met het bedrijfsleven en de gemeenten samen sta je een stuk sterker.’

Vertrouwen

Voor het aanvragen van zo’n Europese subsidie hoeft hij niet eerst langs de gemeente. ‘Die verantwoordelijkheid leggen ze hier neer, als ik maar netjes binnen de lijntjes blijf.’ Een andere recente opsteker was de HIRB-subsidie vanuit de provincie, waarmee in totaal 6 miljoen euro aan fysieke maatregelen genomen kunnen worden. Pannekeet: ‘Zo krijg je ook vertrouwen vanuit de ondernemers, omdat je wat te bieden hebt.’

KUUK

Want het moet natuurlijk niet alleen bij plannen blijven. ‘Ik dacht eerst dat GreenBiz weer zo’n club was met mooie tools en discussies waar dan niets uitkomt’, zegt Raymond Groenewegen. Met zijn bedrijf KUUK maakt hij openbare plekken en bedrijventerreinen al jaren groener en socialer. Daarbij houdt hij zich graag ver van de politiek correcte communicatie die hij kent van de overheid.

Innovatief en ondernemend

Toen hij van buurbedrijven hoorde dat GreenBiz echt innovatief en ondernemend was, ging hij eens langs. ‘Dat vond ik zo tof! Ik dacht: hier gebeurt wat.’ Groenewegen sloot zich meteen aan en regelt nu van alles samen met GreenBiz. ‘Het zijn heel pragmatische mensen en ze trekken echt koplopers aan.’ Groenewegen wil het bedrijventerrein waar hij zit in Velsen-Noord een parkvibe geven. Daar is nu nog weinig sprake van. ‘Het is hier heel grijs, met veel wateroverlast, hitte, diefstal en af en toe een straatrace. De infrastructuur is zo ingericht dat het een soort racebaan is. Ik heb bij een aantal bedrijven aangebeld en daar speelt hetzelfde. Dames voelen zich onveilig als ze hier ‘s avonds in het donker wegfietsen.’

Meer groen

Volgens Groenewegen kan dat anders met meer groen en meer stimulatie voor sport. Hij denkt ook aan een overdekt zonnepark om auto’s en fietsen op te laden. Met goede plannen wil hij de gemeente ‘uitdagen’ om desnoods met geld de aanleg en het onderhoud aan de gebruikers zelf over te laten. Iemand van GreenBiz zoekt nu uit hoe dat werkt. ‘Dat zou ik ook wel kunnen doen, maar daar heb ik de tijd en het geduld niet voor’, zegt Groenewegen. ‘GreenBiz neemt die kennis weer mee naar andere plekken. Zij hebben ook een testcase nodig.’

Nodig

Overheid en ondernemers hebben elkaar nodig, denkt Groenewegen. Hij ziet het gebeuren bij GreenBiz. Zo legt hij zijn plannen soms voor aan GreenBiz om te horen of ze kans van slagen hebben. Andersom vraagt de organisatie hem wel eens om andere ondernemers te betrekken. ‘Bel even die en die op om hun dak beschikbaar te stellen, daar krijgen ze een vergoeding voor.’

Taakverdeling

Pannekeet van de Omgevingsdienst IJmond herkent die taakverdeling. Lachend: ‘Ondernemers spreken een andere taal. Die bellen elkaar op en zeggen: “Ja Jan, niet lullen, hoor. Je moet gewoon meedoen.” Als ik dat zou doen, denkt de andere kant van de lijn dat ik gek ben.’

Lees het hele verhaal deze week in BB19 (inlog)