VNG: ‘Vooral provincie profiteert van grondfonds’

De 25 Overijsselse gemeenten zijn teleurgesteld in het plan dat de provincie heeft bedacht om niet-ontwikkelde bouwgrond uit de markt te halen. Het grondfonds heeft voor gemeenten geen of nauwelijks voordeel. Vooral de provincie profiteert ervan. Dat stelt de afdeling Overijssel van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in een brief aan Provinciale Staten.

Gemiste kans

Het afdelingsbestuur spreekt namens de wethouders financiën en ruimtelijke ordening van de 25 Overijsselse gemeenten van "een gemiste kans". Ze hoopten dat de motie die aan het statenvoorstel ten grondslag ligt, de financiële positie van gemeenten echt zou verbeteren en investeringsruimte zou geven. Dat doet het voorstel niet, concluderen de wethouders. Zo richt het grondfonds in de voorgestelde vorm zich alleen op uitleggebieden, terwijl er ook binnenstedelijk een forse opgave ligt, aldus de VNG. Dat zou erbij moeten worden betrokken. Ook missen de wethouders een koppeling tussen het grondfonds en al bestaande investeringsprogramma’s, bijvoorbeeld voor revitaliseren van bedrijventerreinen.

Gemeenten betalen marktconforme rente

Het Overijsselse plan omvat naast herbezinning op bestaande plannen, de oprichting van een grondfonds, waaruit de provincie de overtollige bouwgrond van gemeenten koopt en direct afwaardeert. Om het waardeverlies te compenseren storten de gemeenten een even grote bijdrage in een investeringsfonds van de provincie. Daar kunnen ze acht of tien jaar over doen. Over het deel dat ze nog niet hebben terugbetaald, betalen zij de gemeente een marktconforme rente, concluderen de wethouders uit het voorstel en besprekingen tot nu toe. Volgens de gemeenten is dat “een veelvoud van de rente die de provincie zelf krijgt als ze gebruik maakt van het verplichte schatkistbankieren”, staat in de brief. De provincie ontvangt een keurige rente, terwijl de gemeenten voor het risico – bijvoorbeeld planschade – opdraaien, aldus de wethouders en de VNG. 

Met terugwerkende kracht meedoen

Eerder constateerde wethouder Douwe Prinsse van Hardenberg al tot zijn ongenoegen dat gemeenten die onlangs op eigen houtje hebben afgewaardeerd, buiten de boot vallen. Door de termijn van de regeling op te rekken, kunnen ook zij met terugwerkende kracht meedoen, is het voorstel van de briefschrijvers. Verder moet de rente omlaag en willen ze versoepeling van het financieel toezicht. Zo kunnen ze de begroting binnen een redelijke termijn aanpassen aan de gewijzigde financiële situatie, zonder dat dit meteen tot verscherpt toezicht leidt.

Wel rood staan, geen financieel toezicht

Gedeputeerde Bert Boerman onderzoekt nog bij het ministerie van Binnenlandse Zaken welke ruimte er zit in het toezicht. Tijdens een expertmeeting vorige week werd gesteld dat het mogelijk moet zijn dat gemeenten die door zelf afboeken van hun grond rood komen te staan, niet onder provinciaal toezicht hoeven worden gesteld. Antwoorden op die vragen heeft Boerman nog niet. Op de kritiek in de VNG-brief gaat hij niet in; die is gericht aan Provinciale Staten en die wil Boerman niet voor de voeten lopen, meldt zijn woordvoerster.

Deze week worden de Statenleden in een technische sessie bijgepraat, later volgt de politieke bespreking van het voorstel.