Nat 2024 leidt tot recordaantal muskusratten

Lange periodes van hoogwater in de winter en het voorjaar van 2024 hebben geleid tot een recordvangst aan muskusratten. Een groot deel van de dieren is uit Duitsland afkomstig. Door het hoge water werden holen onbereikbaar, waardoor veel muskus- en beverratten door de sterke waterstroming stroomafwaarts, in ons land, hun heil zochten.

Invasieve soort

De muskusrat is een invasieve soort, die door menselijk handelen in Nederland is beland. De dieren hebben hier nauwelijks natuurlijke vijanden en brengen schade toe aan waterkeringen en oevers door daar holen en gangenstelsels in te graven. In het ergste geval kan een dijk of kade daardoor doorbreken. 
Daarnaast vormen muskusratten een bedreiging voor de biodiversiteit. Ze staan op de Europese lijst van Invasieve soorten. Muskusratten eten planten als riet en lisdodde weg en verdringen daardoor inheemse diersoorten zoals de zwarte stern, de roerdomp en de kleine karekiet. 

Record

De 65.811 in 2024 gevangen muskusratten vormen een record. Sinds 2019 werden er nooit meer dan 51.000 muskusratten in een jaar gevangen. De doelstelling van de waterschappen om in 2034 geen (levensvatbare) populatie muskusratten meer in Nederland te hebben, raakt uit beeld. Die zou worden bereikt bij minder dan 500 gevangen muskusratten per jaar.

Duitse grens

De stijging van het aantal gevangen muskusratten doet zich vooral langs de Duitse landsgrens voor. Daar wordt geprobeerd de ratten direct te vangen om te voorkomen dat de zich in Nederland vestigen en lege gebieden opnieuw bezetten. Ook in gebieden in het westen van het land zijn, opnieuw, meer muskusratten gevangen. Om in deze gebieden uiteindelijk ook een daling in de muskusratpopulatie te bereiken, moeten hier eerst zoveel mogelijk muskusratten worden gevangen. Dit heeft een stijging in vangsten tot gevolg. In andere gebieden zet de daling van het aantal muskusratvangsten zich door.

Beverratten

Behalve het aantal gevangen muskusratten nam ook het aantal beverratten toe. Daarvan werden er in 2024 in totaal 1.862 gevangen, een toename van 13 procent ten opzichte van 2023. Wel is het hier gelukt de beverrat terug te dringen naar de landsgrens: ruim 95 procent van de vangsten vindt daar plaats. Nederland heeft geen eigen populatie beverratten meer.

Europese afspraken

Volgens de Unie van Waterschappen komen Europese afspraken over professionele bestrijding van muskus- en beverratten komen nog onvoldoende van de grond. ‘De instroom vanuit het buitenland door het hoge water laat zien dat dit voor Nederland wel belangrijk is. De waterschappen willen zowel landelijk als regionaal inzetten op intensievere grensoverschrijdende samenwerking.’