Modernisering vakantieparken Veluwe blijft moeizame klus

Het was in 2013 dat elf Veluwse gemeenten, samen met de provincie Gelderland, besloten een eind te maken aan de verloedering van een groot deel van de 500 vakantieparken op de Veluwe. Deze week verschijnt een publicatie met negen succesrijke voorbeelden. Maar het is moeizaam, zegt hoogleraar Planologie Erwin van der Krabben die betrokken is bij het overheidsprogramma.

Veluwe

Grote vakantieparken op de Veluwe doen het doorgaans goed. Maar een belangrijk deel van de in totaal 30.000 vakantiehuisjes staan op kleine vakantieparkjes met slechts een handvol woningen. Veel ervan zijn al voor 1970 gebouwd en zijn verouderd. Bovendien is de ruimtelijke ordening er een rommeltje.

'Toen ik jaren geleden bij het project werd gehaald, vond ik het best schokkend om te zien', vertelt hoogleraar Van der Krabben. 'Ik maakte in die tijd fietstochtjes over de Veluwe, samen met de mensen die het programma trekken, en zag dat er best veel gribus tussen zit. Van een gebied als de Veluwe, dat een nationale functie heeft als natuurgebied en vakantieregio, mag je wel iets verwachten. Er zitten veel vakantieparken bij waar ik misschien in de jaren zeventig nog als kind met mijn ouders naar toe zou gaan. Maar dat zou ik met mijn kinderen niet meer doen.'

Overheid

Het lastige is dat de Veluwse overheden zich weliswaar verantwoordelijk voelen voor de ruimtelijke inrichting van het gebied, maar dat de vakantieparken particulier bezit zijn. Alle eigenaren uitkopen, is financieel onmogelijk. 'Je kunt bovendien zoveel regie nemen als je wilt en de mooiste plannen maken, maar als de eigenaren niks willen, gebeurt er niks', zegt Van der Krabben. Zijn overtuiging is dat een overheid eigenaren moet helpen de ommezwaai te maken.

OMVV

De hoogleraar is nu toezichthouder bij de Ontwikkelingsmaatschappij Vitale Vakantieparken (OMVV), waarvan gemeenten en provincie aandeelhouder zijn. De OMVV helpt parkeigenaren die willen moderniseren of saneren (de grond teruggeven aan de natuur) met financiering. Veel eigenaren tonen interesse, maar het blijkt moeilijk de projecten financieel rond te krijgen. De OMVV wil wel rendement behalen, alleen al om staatssteun te voorkomen. Het is alleen moeilijk tot business cases te komen. Er is een 'diepe badkuip', zoals het heet in de grondexploitatie: de kosten gaan voor de baat uit. Bovendien leveren de vernieuwde vakantieparken niet altijd genoeg op om de investering terug te verdienen.

Valt tegen

'Ik zie dat de afgelopen tien jaar veel initiatieven zijn genomen', zegt Erwin van der Krabben. 'We zien het ook aan de vele eigenaren waarmee de OMVV in gesprek is over revitalisering en transformatie. Maar samengevat valt me het tempo waarin parken kunnen worden opgeknapt nog niet mee. Voordat je daadwerkelijk parken kunt revitaliseren en transformeren ben je een tijdje bezig. Over tien jaar is het niet klaar. Je moet hiermee bezig blijven, misschien wel de komende decennia.'

Eén remedie die lokaal is aangewend en in zijn ogen regionaal moet worden uitgerold, is parkeigenaren compenseren met woningbouwrechten. In onder meer Gelderland is zo'n Ruimte voor Ruimte-regeling gebruikt om varkenshouders uit te kopen. Zij krijgen voor de sloop van stallen geen financiële vergoeding, maar het recht om op hun terrein of elders bouwkavels uit te venten.

'Om het programma te kunnen versnellen, zou het goed zijn als de Veluwse gemeenten daar onderling afspraken over maken. Dan creëer je bovendien transparantie, zodat eigenaren weten waar ze aan toe zijn.'