Ministerie ontkent verlaging herindelingskosten

Vier jaar
Volgens de nieuwe afspraken voor herindeling krijgt een nieuwe gemeente nog maar maximaal vier jaar een fusievergoeding. Minister Piet-Hein Donner (CDA, Binnenlandse Zaken) heeft dat – naar nu blijkt - vorige maand bekend gemaakt.

Afwijken
Daarmee wijkt Donner af van de afspraken die het vorige kabinet had gemaakt. Toen kregen gemeenten twee collegeperioden, acht jaar lang, in plaats van een periode een fusievergoeding. In combinatie daarmee werd de vergoeding verhoogd, aldus een woordvoerder van Binnenlandse Zaken. Volgens het toenmalige kabinet kon hiermee een fusieproces vlotter verlopen.  

Fusievergoeding
Het ministerie van Binnenlandse Zaken laat desgevraagd weten dat het halveren van de termijn waarover vergoeding wordt gegeven geen verlaging van de fusievergoeding betekent. Een woordvoerder van het ministerie zegt in een nadere toelichting dat de verhoging van de fusievergoeding, zoals afgesproken door het vorige kabinet, nog altijd staand beleid is. Minister Donner heeft er daarom van afgezien om in de nieuwe afspraken, het zogeheten beleidskader herindeling, hiervan melding te maken, aldus de woordvoerder. Dat nieuwe beleidskader staat vol met afspraken en criteria over herindeling die hetzelfde zijn als onder het vorige kabinet.  

Miljoenen
De fusievergoeding bedraagt al gauw ettelijke miljoenen. De Noord-Hollandse gemeenten Harenkarspel, Schagen en Zijpe die per 2013 willen fuseren, rekenden afgelopen zomer op basis van de toen bekende cijfers op een zogeheten frictiekostenvergoeding van 9,1 miljoen euro. De drie gemeenten hebben 46 duizend inwoners. De Groningse fusiegemeente Oldambt (ruim 39 duizend inwoners) ontving in 2010, het eerste jaar van haar bestaan, een vergoeding van 3,5 miljoen euro.

Gemeentefonds
Gemeenten krijgen de vergoeding als overbrugging en bijdrage in de extra reorganisatiekosten. Door fusie is de algemene uitkering uit het gemeentefonds voor de nieuwe gemeente lager dan de uitkering uit het gemeentefonds voor de oude gemeenten. Voor Harenkarspel, Schagen en Zijpe betekent dat na fusie jaarlijks 1,2 miljoen euro minder uit het gemeentefonds.

Burgers
Het nieuwe beleidskader voor herindeling bevat nog een belangrijk nieuw element. Te fuseren gemeenten worden gedwongen voortaan hun burgers te raadplegen. Er moet een representatief onderzoek onder inwoners en maatschappelijke organisaties worden gehouden. Daarvan moet in een logboek in het fusievoorstel verslag worden gedaan. In het verleden heeft het CDA zich altijd tegen het raadplegen van burgers verzet. Uitgangspunt was de representatieve democratie via het oordeel van de gemeenteraad. Minister Donner lijkt met deze wijziging tegemoet te komen aan de wensen van gedoogpartner PVV. Onder het vorige kabinet was een gemeentebestuur niet verplicht om burgers en maatschappelijke organisaties te raadplegen.