Ollongren: bewoning vakantieparken ook een kans

Gemeenten kunnen hun zicht op vakantieparken en de mensen die daar verblijven verbeteren, schrijft minister Kajsa Ollongren van BZK in een Kamerbrief aan de vooravond van de Vakantieparkentop. Regionale samenwerking kan verplaatsing van het probleem van ongewenste permanente bewoning voorkomen. Ze noemt bewoning van vakantieparken niet per se negatief. Het biedt ook kansen.

In kaart brengen
Tegelijk met haar brief stuurde Ollongren het verkennend onderzoek Wonen in de luwte van Platform 31 naar de Kamer. Voor dit onderzoek had zij opdracht gegeven om meer inzicht te krijgen in de aard en omvang van permanente bewoning op (Veluwse) vakantieparken. Die opdracht kwam ook van het programma Vitale Vakantieparken, een samenwerking tussen elf Veluwse gemeenten en de provincie Gelderland. De Veluwe heeft met bijna 500 vakantieparken de hoogste dichtheid van vakantieparken in Nederland met ongeveer 29.000 verblijfsobjecten en een netwerk van partners, zoals gemeenten, zorg en welzijn, corporaties en veiligheidspartners, dat actief betrokken is.

6000 tot 9000 personen
Op basis van gegevensverzameling uit de Basisregistratie Personen (BRP), gesprekken met ambtenaren van de gemeente, wijkagenten en welzijnswerkers en interviews met bewoners is geprobeerd een beeld te schetsen van hoeveel mensen op vakantieparken wonen en waarom. De elf gemeenten hielpen mee om de permanente bewoning in kaart te brengen. Ongeveer 15 procent van de verblijfsobjecten blijkt permanent bewoond, hoewel dat volgens het bestemmingsplan niet is toegestaan. Het gaat om 6000 tot 9000 personen. De helft van deze mensen staat geregistreerd op het park, op de rest is geen zicht. Samen bewonen ze tussen de 3000 en 5000 recreatie-objecten. Een exact aantal is niet te geven. 

Recreatiewoning voldoet aan woonbehoefte
De bewoners zijn ouderen en jongvolwassenen met een alternatieve woonbehoefte of levensstijl, spoedzoekers en arbeidsmigranten, maar ook kwetsbare groepen die zoeken naar een toevluchtsoord vanwege persoonlijke problemen. Achter het illegaal wonen op vakantieparken spelen processen, zoals het starre aanbod op de reguliere woningmarkt, veranderingen in het sociale domein, langer thuiswonen van ouderen en de flexibele economie die leidt tot een toename van arbeidsmigranten en zzp’ers. De belangrijkste reden waarom mensen naar een vakantiepark verhuizen is dat een recreatiewoning beter voldoet aan hun woonbehoeften dan het aanbod op de reguliere markt. Reguliere woningen zijn te duur, beperkt voorradig of voldoen niet aan die woonwensen of leefstijl.

Maatschappelijke processen adresseren

De gegevens maken duidelijk hoe omvangrijk en divers de groep is en hoezeer de parken een functie vervullen binnen bredere maatschappelijke ontwikkelingen, concluderen de onderzoekers. Hoewel permanente bewoning formeel verboden is, blijkt het voor lokale overheden onmogelijk om het onder controle te krijgen. Dit leidt dus tot onvervulde woonbehoeften, waarvoor het vakantiepark een redelijk alternatief vormt. In plaats van enkel te sturen op het gebruik conform het bestemmingsplan, moeten de genoemde maatschappelijke processen worden geadresseerd om het vraagstuk op te lossen, aldus de onderzoekers. Dit betekent onder andere meer inzicht in de situatie per park en realistische kansen voor zowel de mensen als het terrein.

Actie-agenda met oplossingen
Op de Vakantieparkentop van 29 november zal Ollongren een actie-agenda presenteren waaraan zij samen met gemeenten, provincies, belangenorganisatie RECRON en andere betrokken organisaties heeft gewerkt. Daarin staat een breed spectrum van oplossingen dat aansluit op kansen en problemen op vakantieparken en worden op vijf cruciale thema’s (Ruimte, Economie, Veiligheid, Sociaal en Wonen) acties voor de komende jaren geagendeerd. De minister stelt in haar Kamerbrief dat het vakantiepark ook een oplossing kan zijn voor bepaalde groepen mensen en hen een kans bieden, onder bepaalde voorwaarden, zoals goed inzicht van de gemeente op het park en de bewoners, goede kwaliteit van de verblijfsobjecten en een heldere rechtspositie en perspectief voor de bewoners. Het inzicht in parken en bewoners is ook de basis om excessen op vakantieparken aan te pakken.

Regionale samenwerking
In haar beantwoording van vragen van het PVV-Kamerlid Alexander Kops schrijft Ollongren dat het van verschillende factoren afhangt of een recreatiepark geschikt is voor permanente bewoning, zoals de kwaliteit van de woningen, het niveau van de algemene voorzieningen, bereikbaarheid en de rol die het recreatiepark speelt of kan spelen in de toeristische sector in de regio. In haar Kamerbrief benadrukt ze dat voor een effectieve aanpak en het benutten van kansen die vakantieparken lokaal kunnen bieden, gemeenten hun zicht op de parken en mensen die er verblijven kunnen verbeteren. ‘Om te voorkomen dat het probleem van ongewenste permanente bewoning zich regionaal verplaatst, is het van belang om zowel vanuit de verschillende gemeentelijke diensten als op regionaal niveau samen te werken.’