Tienduizend nieuwe woonplekken voor dak- en thuislozen

In de nieuwe aanpak van dakloosheid van het kabinet, waarover maandag in de Tweede Kamer gedebatteerd wordt, staat het realiseren van betaalbare woningen centraal. Maar volgens Amsterdams wethouder Laurens Ivens (wonen, SP) kan het rijk nog meer doen om corporaties en gemeenten te ondersteunen in die taak. 

Verdubbeld
Het kabinet wil dat er eind 2021 tienduizend nieuwe woonplekken beschikbaar komen voor dak- en thuislozen. Eerder werd al bekend dat gemeenten 200 miljoen euro krijgen voor die opgave. Het totale aantal daklozen ligt veel hoger dan het aantal nieuwe plekken, dat is sinds 2009 verdubbeld naar veertigduizend. De oorzaak van die dakloosheid is volgens deskundigen het gebrek aan betaalbare woonruimte: er zijn te weinig huizen en ze zijn te duur geworden.

Wonen eerst
Daarom zet het kabinet in op ‘wonen eerst’. In die strategie lijkt een recent advies van de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving (RVS) door te klinken. Raadslid Pieter Hilhorst legde in Binnenlands Bestuur uit: ‘Vroeger was de aanpak erop gericht om eerst alle problemen om te lossen, zoals schulden of psychische problematiek, en dan pas naar huisvesting te kijken. Wij draaien het om. Begin met het dak boven het hoofd en pak vervolgens de onderliggende problemen aan.’

Structurele financiering
Maar volgens Amsterdams wethouder Laurens Ivens (wonen, SP) kan de rijksoverheid nog meer doen om het realiseren van betaalbare woonruimte te stimuleren. Het geld dat staatssecretaris Blokhuis (VWS) uittrekt, bedoeld voor lokale plannen die 21 centrumgemeenten begin dit jaar inleverden, is incidenteel. Over borging van structurele financiering na 2022 schrijven de bewindslieden niet. Dat is wel nodig, vinden bestuurders in Amsterdam. Samen met de andere G4 steden telt Amsterdam de helft van de daklozen.

Verhuurderheffing
De brief van de bewindslieden rept ook niet over de verhuurderheffing die volgens corporaties en de welzijnssector ook meespeelt in het gebrek aan woonruimte en dakloosheid door afnemende investeringsmogelijkheden van de corporaties.

Wethouder Ivens: ´Als minister Ollongren de rem van de nieuwbouw afhaalt door de verhuurderheffing zo snel mogelijk te schrappen, waaraan corporaties jaarlijks 2 miljard belasting betalen, kunnen de corporaties duizenden betaalbare woningen meer bouwen. Voor Amsterdam betekent dat zesduizend betaalbare woningen erbij en daarmee hadden we ook kwetsbare groepen kunnen helpen.´

Maximale huurprijzen
De minister kan volgens hem nog een maatregel nemen om voor meer betaalbare woningen te zorgen, door het invoeren van maximale huurprijzen voor woningen in de bestaande bouw. ´Dan zijn woningen geen verdienmodel meer, gaat de vrijgekomen woning niet meer naar de hoogste bieder, en kunnen de mensen worden geholpen die het ‘t hardste nodig hebben.´

Solidaire stad
Overigens heeft Amsterdam op dit vlak nog een probleem: de kostendelersnorm. Als je een uitkering hebt en je laat iemand zonder woning op de bank slapen, dan kun je gekort worden op je uitkering. Wethouder Ivens: `Het betekent dat we van rijkswege niet de solidaire stad kunnen zijn die we willen zijn.´