‘Verkeerde aanpak bedrijventerreinen kost banen’

Een verkeerde – of ontbrekende – aanpak van bedrijventerreinen schaadt de economie. Er werken 2,5 miljoen mensen, maar gemeenten focussen op de vraag of bedrijventerreinen mooi of lelijk zijn in plaats van het sociaaleconomisch belang. ‘Dat kan banen kosten’, zegt Cees-Jan Pen.

Dramatische cijfers 

Hij was gespreksleider dinsdag op een seminar ter gelegenheid van de publicatie Een markt voor bedrijventerreinen. Het boek brengt in beeld wat zes jaar onderzoek en beleid heeft betekend voor bedrijventerreinen. Pen, lector Vastgoed op Fontys Hogescholen, was eerder vanuit Platform31 als coauteur betrokken bij de publicatie. Ondanks het vele geld dat is uitgegeven aan revitaliseren en herstructureren, blijven de cijfers dramatisch. Bedrijventerreinen zijn op grote schaal geherstructureerd, maar het percentage leegstand is nog steeds hoog en de kwaliteit van de terreinen laat nog vaak te wensen over, volgens de auteurs, onder wie onderzoekers en praktijkdeskundigen.

Pappen en nathouden

Veel nieuwe plannen voor bedrijventerreinen moeten per direct worden geschrapt, stelt Pen. En voor plannen die wel doorgaan moet een herstructureringsbijdrage voor bestaande terreinen worden ingevoerd. ‘Nog steeds hangt er heel veel aanbod boven de markt, soms wel vier keer meer dan de vraag tot 2040. Er moet worden ingegrepen en snel.’ Provincies hebben hierin een regierol, maar die pakt lang niet elke provincie op. ‘Je hebt provincies die er bovenop zitten, zoals Utrecht. Maar er zijn ook veel pappen-en-nathoudenprovincies, waar totaal geen regionale afstemming plaatsvindt.’

Eenzijdig focus op ruimtelijke ordening

Uit een van de onderzoeken bleek vorig jaar al dat overheden te weinig investeren in het opknappen van bedrijventerreinen. Ze hebben er niet eens voldoende geld voor over om achterstalling onderhoud weg te werken, laat staan te revitaliseren, zegt Pen. Fnuikend is daarnaast de eenzijdige benadering op ruimtelijke ordening. ‘De focus ligt op wat mooi en lelijk is, op verrommeling’, constateert Pen. Het belang van bedrijventerreinen voor de werkgelegenheid en lokale economie lijkt goeddeels over het hoofd te worden gezien. Terwijl op bedrijventerreinen bijna een derde van de werkzame beroepsbevolking werkt. Ook de focus op topclusters en campussen gaat daaraan voorbij. ‘Door de grote aandacht voor enkele sectoren, ontstaan enorme luchtbellen. Elke regio denkt dat het een logistieke hotspot is. Maar wat zit er op bedrijventerreinen? Gewone, innovatieve mkb-bedrijven die de ruggengraat vormen van die topsectoren.’ Tijdens het symposium werden de kritische geluiden uit de publicatie ondersteund door presentaties van BOM en Stec Groep. Ze vonden weerklank in de zaal.

Praat met ondernemers

Gemeenten moeten een bescheidener rol spelen en de ondernemer centraal stellen, adviseert Pen. ‘Niet beginnen vanuit een stedenbouwkundig ontwerp, maar gesprekken voeren met ondernemers en op basis van hun wensen en investeringskansen een plan maken. Dat je de economie van het gebied voorop stelt, is toch eigenlijk heel logisch?’