Grote stad zuigt randgemeenten leeg

De vraag naar kantoorruimte beperk zich tot de grote centrumsteden van de Randstad. Volgens makelaar DTZ Zadelhoff absorberen Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht de komende jaren de helft van de landelijke afzet aan kantoorruimte.

Kantoorhouders vestigen zich tegenwoordig graag bij ov-stations, in een levendige omgeving met veel horeca en andere voorzieningen. En vanwege de globalisering staat Rotterdam beter op het visitekaartje dan Capelle aan den IJssel.

Lege kantoorgebouwen
Het aantal lege kantoorgebouwen lijkt landelijk enigszins te stabiliseren. Nederland zit nu opgescheept met 8,3 miljoen vierkante meter kale kantoorvloer, het equivalent van 80.000 eengezinswoningen. Een steeds groter deel van deze leegstand drukt op de randgemeenten. Dit fenomeen doet zich ook voor buiten de Randstad. Almelo en Hengelo hebben leegstandspercentages van 29 en 28 tegen 18 procent in Enschede. De randgemeenten Son en Breugel en Best staan in vergelijkbare verhoudingen (29 en 24 procent) tot hun centrumstad Eindhoven (18 procent). Binnen de Randstad is de centralisering ook op kleinere schaal zichtbaar. In Leiden daalt de leegstand (nu 13,8 procent), in de omliggende regio Rijnland stijgt hij (nu 15 procent). Vijf jaar geleden lagen de verhoudingen nog andersom: 15 tegenover 12 procent.

Aantrekkende vraag
De absolute leegstandsvolumes verschillen sterk. Zo tellen Amsterdam en Rotterdam, ondanks een succesvol herbestemmingsbeleid en een aantrekkende vraag, nog wel de meeste overtollige kantoorvloeren. In Amsterdam bedraagt het volume nu ruim een miljoen vierkante meter. Ter vergelijking: in Haarlemmermeer staat ruim driehonderdduizend vierkante meter leeg. Bij de percentuele koploper Gouda is dat 'slechts' ruim honderdduizend. Landelijk blijft de vraag naar kantoorruimte de komende jaren beperkt. DTZ Zadelhoff verwacht dat de markt bij economische groei nog hooguit 1,5 miljoen vierkante meter zal absorberen (dit was bijna het dubbele vóór de crisis). Daar zit ook alle nieuwbouw bij.

Centrale overheidsregie
De makelaar in bedrijfsvastgoed bepleit al jaren een centrale overheidsregie over kantorenbouw. Hoofd research Frank van der Sluys: 'Het is logisch dat gemeenten werkgelegenheid najagen. Daarom moet het Rijk gemeenten met veel leegstand verbieden om nog bij te bouwen. Provincies kunnen die taak niet overnemen, hun grensgebieden concurreren met elkaar.'

Kantorenleegstand bij randgemeenten in de Randstad
toptien in percentage vloeroppervlak, bron: DTZ Zadelhoff Makelaars, januari 2015

ter vergelijking G4:

Het hele artikel is te lezen in Binnenlands Bestuur nummer 5, 13 maart 2015 (inlog)