Komt de Natuurherstelwet er alsnog door?

Zou de Natuurherstelverordening dan alsnog werkelijkheid worden? Het Belgische EU-voorzitterschap heeft het omstreden Europese wetsvoorstel als hamerstuk geplaatst op de agenda van de raad van milieuministers op maandag 17 juni. Afgelopen maart hadden de Belgen de wet juist van de agenda gehaald, omdat er op het laatste moment een blokkerende meerderheid was ontstaan. De Europese biodiversiteitswet kwam de steun van één lidstaat tekort. Die situatie was ontstaan nadat Nederland en Hongarije van standpunt waren veranderd.

Afgelopen februari nam het Europees Parlement de wet met een kleine meerderheid aan. Daarna moest alleen de raad van ministers nog instemmen om de verordening werkelijkheid te laten worden. Dit leek een formaliteit. Ook VVD-minister Christianne van der Wal, die evenals de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), tamelijk kritisch was op de biodiversiteitswet die op termijn strengere eisen zou gaan stellen aan het natuurherstel in Nederland, gaf haar verzet op. Ze hield de Tweede Kamer voor dat Nederland zijn toekomstige onderhandelingspositie niet moest beschadigen door halsstarrig te blijven, aangezien de uiteindelijk wettekst al flink is afgezwakt vergeleken met het oorspronkelijke wetsvoorstel van de Europese Commissie.

Tweede stikstofcrisis

De Tweede Kamerverkiezingen van eind vorig jaar deden echter de politieke verhoudingen in het parlement verschuiven. Een motie van BBB en NSC om alsnog tegen te stemmen, werd begin dit jaar aangenomen met 99 stemmen voor. Beide partijen vrezen wat de Europese verordening voor Nederland kan betekenen, ‘aangezien het niet halen van deze doelstellingen ernstige juridische en beleidsmatige gevolgen kan hebben.’ Zij willen geen tweede stikstofcrisis.

Van der Wal nam die motie over. Opmerkelijk was dat ook de gehele VVD-fractie instemde, ondanks het standpunt dat Van der Wal al die tijd als minister had geadopteerd. In een nieuwe Kamerbrief benadrukt de demissionaire minister opnieuw dat ze zal tegenstemmen. Dat gebeurt in de raad van ministers op maandag 17 juni, en in het gebruikelijke vooroverleg van de permanent vertegenwoordigers van de EU-lidstaten (genaamd Coreper) op komende woensdag 12 juni.

Is er wat veranderd?

De vraag is waarom het Belgische voorzitterschap de natuurherstelwet toch weer in stemming brengt. Is er wat veranderd? De Belgische milieuminister Alain Maron en de betrokken Litouwse Eurocommissaris Virginijus Sinkevičius hadden de afgelopen maanden de taak om ten minste één extra lidstaat zover te krijgen om de verordening te steunen. Wellicht hebben zij zich gericht op de vier landen die zich van stemming wilden onthouden: België, Finland, Oostenrijk en Polen. Elk land is voldoende: voor een gekwalificeerde meerderheid is een land nodig dat ten minste vier miljoen EU-burgers vertegenwoordigt. Finland telt 5,5 miljoen inwoners.

De Ieren

Komende juli loopt het Belgische voorzitterschap af. Op 16 juli treedt het nieuwe Europees Parlement aan, dat vervolgens een nieuw hoofd van de Europese Commissie kiest. Dit kan de laatste kans zijn om de Europese natuurherstelverordening erdoor te krijgen. Ierland is één van de grote pleitbezorgers van de wet. De Ierse regering heeft alle lidstaten een brief gestuurd, met een vurige oproep de biodiversiteitswet te steunen. Half mei hadden elf landen de brief mede-ondertekend, en dus zestien niet. Maar de Ierse milieuminister Eamon Ryan toonde zich een paar dagen geleden in Brussel nog hoopvol.