Klimaatambitie Amsterdam alleen haalbaar met grote ingrepen

In 2030 wil de gemeente Amsterdam ten opzichte van ijkjaar 1990 liefst zestig procent minder broeikasgassen uitstoten. Maar dat wordt zeer moeilijk, schrijft onderzoeksbureau CE Delft in een studie in opdracht van diezelfde gemeente. Een halvering van de uitstoot is wel nog mogelijk, op basis van het huidige gemeentebeleid. Om precies te zijn: 48 procent. Maar de bandbreedte van die raming is groot: van 15 procent (als alles tegenzit) tot 56 procent (alles zit mee).

CCS is cruciaal

Wil de gemeente Amsterdam in 2030 alsnog die gewenste zestig procent minder CO2-uitstoot behalen, dan kan dat alleen dankzij het afvangen en opslaan van koolstofdioxide, stelt CE Delft. Oftewel, Carbon Capture and Storage (CCS). Er zijn al plannen om de uitstoot van het belangrijke Afval Energie Bedrijf (AEB) voor 480 kiloton CO2 af te vangen en op te slaan. Voor dat plan is de cruciale subsidie SDE++ inmiddels toegekend. Maar AEB heeft een totale CO2-uitstoot van ongeveer 1,5 megaton. Om het ambitieuze reductiedoel van zestig procent in 2030 te behalen, moet veel meer koolstofdioxide worden afgevangen en opgeslagen. Lastig is wel dat de gemeente haar zeggenschap over AEB is kwijtgeraakt met de recente verkoop van het bedrijf aan afvalverwerker AVR die in buitenlandse handen is. Marktwaakhond ACM moet die verkoop wel nog goedkeuren.

Ook een optie is CCS toepassen bij andere grote CO2-uitstotende bedrijven. CE Delft denkt dan aan Cargill, Advanced Methanol Amsterdam, Bio Energy NL, Waternet of de nieuwe bio-LNG fabriek van het bedrijf Titan. Maar het tot stand brengen van zulke grote projecten is 'zeer uitdagend', met gerede kans dat 'een aanzienlijke (financiële) prikkel' vanuit de gemeente noodzakelijk is.

Onzekerheid

Uit de studie van CE Delft blijkt veel onzekerheid over de haalbaarheid van grote aanvullende reductiemaatregelen. Maar ook het staande beleid kent zijn vraagtekens. Het plan is om de komende jaren 102.000 Amsterdamse woningen aan te sluiten op één van de twee bestaande warmtenetten in de gemeente. Daar moet nog veel voor gebeuren, 'zoals gesprekken met bewoners om draagvlak te verkrijgen, planvorming, vergunningenprocedures en aanleg'.

Iets anders is de geplande verduurzaming van die twee warmtenetten. Daar moet onder andere een bioketel in Diemen voor verrijzen, maar of dat lukt hangt af van een lopende rechtszaak. Niet alleen milieugroep MOB is tegen de komst van de bioketel, maar ook de gemeente Diemen zelf.

Handen gebonden

Amsterdam zet de komende jaren sterk in op het verminderen van de uitstoot door verkeer. Vanaf 2025 komt er in de gemeente een uitstootvrije zone voor vrachtverkeer. Vijf jaar later komt die zone er ook voor personenauto's. Ook wil de gemeente op termijn een maximale snelheid van dertig kilometer per uur invoeren op ruim tien procent van de Amsterdamse wegen. Deze voornemens zijn onderdeel van het Actieplan Schone Lucht.

Dit type verkeersbeleid zou de gemeente nog sterker kunnen doorzetten, oppert CE Delft. Een probleem is wel dat meerdere mogelijkheden buiten het bereik van de gemeente liggen. Een tolheffing voor auto's, zoals die bestaat in een stad als Londen, is op basis van de Gemeentewet niet mogelijk. Een maximale snelheid van tachtig kilometer op de snelwegen die door de gemeente snijden (de A10, A5, de A9 en een stukje A4) mag alleen de rijksoverheid invoeren.

Groen gas

Los hiervan kan het voor Amsterdam een reductie van 174 kiloton CO2 opleveren als het kabinetsplan werkelijkheid wordt om voor 20 procent groen gas bij te mengen voor de verwarming van de gebouwde omgeving. Het zou goed zijn als Amsterdam er bij het kabinet op aandringt om deze maatregel concreet te maken. Tegelijkertijd schrijft CE Delft dat de verwerkelijking hiervan onmogelijk is. In 2030 is er volgens het onderzoeksbureau nauwelijks genoeg aanbod van groen gas, 'zelfs onder optimistische aannames over bijvoorbeeld de beschikbaarheid van biomassa en de ontwikkeltijd van vergassingstechnieken'.