Timmermans: ‘Klimaat vereist herijking lokaal beleid’

Om in 2050 klimaatneutraal te zijn, is volgens eurocommissaris Frans Timmermans ook een herijking van het lokaal beleid nodig. Zonder een innige samenwerking tussen rijk en het lokale niveau en tussen de lokale overheden onderling is de Green Deal geen haalbare kaart.

Timmermans ziet in die zin vooral een rol weggelegd voor burgemeesters. Die zouden meer de samenwerking met elkaar kunnen opzoeken om de Green Deal te laten slagen. Hij zei dat donderdag tijdens een presentatie van zijn Green Deal plannen aan de Europese lokaal bestuurders van het Comité van de Regio’s (CvdR) – een EU-adviesorgaan van gemeenten en regio’s.

Meer samenwerken
Timmermans benadrukte dat regio’s en steden zouden moeten samenwerken in de Green Deal. Bijvoorbeeld in inkoop. Een regio koopt misschien 100 of 200 schone bussen in. Als je dat met meerdere regio’s samen doet, levert dat misschien een bestelling van 5000-6000 bussen op en dat geeft volgens hem een hele andere propositie bij de inkoop. ‘Jullie kunnen dat gezamenlijk organiseren’, zei Timmermans.

Herijking lokaal beleid
Het lokale bestuursniveau is volgens Timmermans verder nodig bij maatregelen voor kleine en midddelgrote bedrijven die de met de Green Deal te maken krijgen. Ook bij het herstellen van de biodiversiteit is inzet op het lokale niveau onontbeerlijk.

Burger mee

Op het lokale niveau zijn volgens Timmermans maatregelen genoeg denkbaar, die kunnen worden genomen om de burger mee te krijgen en te zorgen dat die een gezondere leefomgeving krijgt. Herbebossing, afvalmanagement en schoon openbaar vervoer bijvoorbeeld. Volgens hem hebben alle beleidsterreinen een herijking nodig richting een beter klimaat en milieu. ‘We moeten dit georganiseerd krijgen’.

Iedereen achter

Timmermans zei dat alle regeringen achter liggen als het om klimaatdoelen gaat. Maar het goede nieuws is volgens hem dat de Green Deal georganiseerd en gefinancierd kan worden. ‘We moeten de juiste beslissingen op het juiste bestuursniveau nemen.’

Ontzien burger
Daarbij geldt voor hem dat de burger niet plotsklaps tegen torenhoge kosten van de klimaattransitie moet oplopen: die moet financieel worden ontzien bij de investeringen die moeten worden gedaan bij isolatie van bijvoorbeeld  woningen. Timmermans suggereerde dat de huizen nu klimaatvriendelijk moeten worden gemaakt maar dat de burger dat geld niet direct op tafel zou moeten leggen. Dat zou op de een of andere manier voorgefinancierd moeten worden. De burger zou ook de lagere energierekening die uit nieuwe energiebronnen zou resulteren, in de portemonnee moeten voelen.

Onvoorstelbaar veel geld
De transitie gaat onvoorstelbaar veel geld kosten, honderden miljarden euro’s per jaar. Maar niets doen heeft volgens hem ook een prijs. Klimaatverandering stopt niet, als we het ontkennen en geen maatregelen nemen, zei Timmermans.

Heerlen
Hij benadrukte wel dat de transitie niet moet gaan zoals de steenkooltransitie, waar in Europa al sinds halverwege de jaren zestig mee te maken heeft. Die zorgde er bijvoorbeeld voor dat zijn stad Heerlen van een top-4 stad van rijkste steden, verhuisde naar de armste vier steden van het land. En daar kampen meer regio’s mee, zo is de werkloosheid in de steden in het Roergebied nog steeds hoog, vanwege de kool- en staaltransitie die vanaf de jaren zestig is ingezet.

Duizenden banen 
De directeur-generaal voor externe zaken van de regionale regering van Castilla en Leon in Spanje, Carlos Aquilar, zegt dat zijn regio al duizenden banen is verloren door de steenkooltransitie die in 2018 ist ingezet. Het raakt de hele economie. Het Just Transition Fund dat Timmermans opnieuw noemde, is daarvoor niet genoeg. Ook de flexibilisering van de strenge Europese staatssteunregels waarvoor het CvdR pleit, vindt hij positief.

Nationale overheden
Burgemeester van Schiedam, Cor Lamers, zei dat de Europese Commissie ook nationale overheden zou moeten pushen om met het lokale niveau te overleggen. Timmermans zei vlak na zijn hearing al dat gemeenten dat goed moeten uitonderhandelen met hun nationale overheden, maar dat ze ook met de EC direct kunnen praten. Komende woensdag presenteert Timmermans zijn Green Deal in een extra ingelaste plenaire vergadering, in Brussel in het Europees Parlement. Komende maand praten de EU-lidstaten over de Green Deal, die klimaatneutraliteit in 2050 inhoudt en de doelen voor 2050.