Kernreactors: de ene gemeente schrikt, de andere niet

De provincie Noord-Brabant steekt vier miljoen euro in de bouw van een nieuw type gesmoltenzoutreactor van het Nederlandse bedrijf Thorizon. Dat maakte VVD-gedeputeerde Martijn van Gruijthuijsen woensdag bekend. Hiermee volgt Brabant een beslissing van de Franse overheid, die eerder al tien miljoen euro weglegde voor deze kleine kernreactor. Binnen 2,5 jaar moeten er prototypes zijn en een testfaciliteit in Noord-Brabant, dat al sinds 2022 met Thorizon samenwerkt.

Ondertussen gaat ook de provincie Gelderland verder met kernenergie. Kortgeleden wees ze vier zoekgebieden aan waar mogelijk een Small Modular Reactor (SMR) komt te staan. Ook hier gaat het om kleine kernreactoren, maar in dit geval op basis van een al bewezen techniek. Gelderland wil watergekoelde reactoren bouwen. Koeling met behulp van gesmolten zout is een nieuwere techniek.

Thorizon is een commerciële spin-off van de Nuclear Research & Consultancy Group (NRG), die verbonden is aan de kleine kernreactor in Petten, Noord-Holland. NRG werkt ook nauw samen met het rijk, en zette kortgeleden in opdracht van Den Haag de website overkernenergie.nl op. Daarnaast was het ook weer NRG dat voor de provincie Gelderland een rapport heeft opgesteld over welke Gelderse regio's in aanmerking komen voor een kleine kernreactor. De slotsom is, zo bleek eerder deze maand, dat vier zoekplekken de juiste combinatie hebben van voldoende koelwater en voldoende vraag naar stroom, warmte of waterstof. Alle drie ingrediënten kunnen door SMR's worden geleverd.

Het gaat om de regio's Arnhem-Nijmegen, Rivierenland (onder andere gemeente West-Betuwe), IJssel-Zuid (ongeveer de gemeenten Rheden, Brummen en Bronckhorst) en Randmeren (gemeente Harderwijk).

Zie de afbeelding hieronder, afkomstig uit het NRG-rapport.

Overvallen

De gemeenten zelf reageerden niet enthousiast, na publicatie van de zoekgebieden. ‘Wij zijn tegen de bouw van een kerncentrale in onze gemeente’, zei een woordvoerder van de gemeente Renkum, dat onder Arnhem ligt, tegen dagblad De Gelderlander. Een woordvoerder van Arnhem zelf zegt dat in de eigen omgevingsvisie staat ‘dat er in Arnhem geen ruimte is voor kernenergie’.

De gemeente Bronckorst liet officieel weten: ‘Wij zijn overvallen door deze mededeling van de provincie. De resultaten van het onderzoek waren bij ons niet bekend. Daarom wisten wij ook niet dat er al mogelijke zoekgebieden zijn. We hebben ook nog geen kennis van de randvoorwaarden van de provincie voor mogelijke plaatsing van een SMR.’ De West-Betuwse wethouder Joke van Vrouwerff is al evenzeer verbaasd: ‘Het college is echt verrast met dit plan. Een kernenergiecentrale past niet in het grondgebied van West-Betuwe. We zijn een landelijke gemeente. Bovendien liggen er al genoeg claims van hogere overheden zoals de radartoren, de wegverbreding van de A2 en een laagvlieggebied voor Defensie.’ De lokale VVD wil schriftelijk weten: ‘Welke mogelijkheden ziet het college om bouw van een SMR in West-Betuwe tegen te gaan?’

Hoogeveen tot Opmeer

Bij gemeenten elders in het land leven de kleine kernreactoren meer. Begin maart houdt de Hoogeveense coalitiepartij Gemeentebelangen, in Drenthe, een informatieavond over de door die partij gewenste komst van een SMR. Ook de Utrechtse gemeente Woerden blijft voorlopig nieuwsgierig naar een kleine kernreactor. In Den Helder, Noord-Holland, moet nog dit jaar een haalbaarheidsonderzoek worden afgerond. In de naburige gemeente Opmeer stemden half februari 100 procent van de raadsleden voor het ondertekenen van een intentieovereenkomst ‘met een initiatiefnemer die geïnteresseerd is om een SMR te bouwen in Opmeer’. Ook de twee raadsleden van GroenLinks/PvdA stemden voor, terwijl die partij zich in de regel tegen kernenergie verzet.

Na de zomer

Klimaatminister Sophie Hermans liet kortgeleden in een Kamerbrief weten dat het kabinet na de zomer met een ‘brede visie’ op de Small Modular Reactors komt. Tegen die tijd zijn de momenteel lopende simulaties van het vergunnen en bouwen van een SMR, waaraan verschillende overheden meewerken, afgerond. Ook is er dan meer duidelijk over de lokale behoefte aan SMR's, aan de hand van een rondgang langs alle industriële clusters in Nederland.