Den Haag steekt 75 miljoen euro in bouw

Den Haag gaat 75 miljoen euro investeren in bouwprojecten in de stad. Het geld is beschikbaar, omdat de gemeente al 200 miljoen op grond afboekte en honderden banen schrapte. ‘We hebben direct de pijn genomen.’

75 miljoen voor 2014
De Haagse wethouder Marnix Norder (PvdA) heeft zijn investeringsagenda stedelijke ontwikkeling voor 2014 gepresenteerd. Daarin wordt 75 miljoen uitgetrokken voor bouwprojecten in de stad. De gemeente voorziet voor dit jaar de start van de bouw van 2000 woningen, transformatie van kantoren in 700 woningen, projecten in krachtwijken en een stevige impuls voor de openbare ruimte. Ook zijn in twee lichtingen 330 kavels en kluswoningen aangeboden, is 2 miljoen over voor verduurzaming van bestaande woningen en 10 miljoen vrijgemaakt voor de bouw van Sportcampus Zuiderpark. Dit laatste project dreigde te sneuvelen toen woningcorporatie Vestia zich eruit terugtrok, maar gaat nu dus toch gewoon door.

Forse ingrepen
De gemeente Den Haag loopt, anders dan andere grote steden als Amsterdam en Rotterdam, voor de troepen uit met haar investeringsagenda. Volgens Norder komt dit door de gekozen strategie van de gemeente Den Haag. ‘We hebben in 2010 buitengewoon lang stilgestaan bij alles wat op de stad afkwam en bij de effecten van de kredietcrisis. Daarna hebben we fors bezuinigd en deze structureel doorgevoerd. Wat was bedacht dat niet strikt noodzakelijk was? De Dienst Stedelijke ontwikkeling hebben we met 350 mensen ingekrompen. Het waren er meer dan 1000 en nu 700. Dat waren forse ingrepen.’

200 miljoen afgeboekt
En, niet onbelangrijk, de gemeente boekte maar liefst 200 miljoen af in de begrotingen van 2011 en 2012 en een restje in 2013. ‘We hebben direct de pijn genomen en nu en in 2014 plukken we de vruchten.. De waarde van onze grond is weer marktconform, maar dan wel naar deze tijd. Het wordt namelijk niet meer hoe het was. De markt trekt hier ook fors aan. In een jaar zijn voor 100.000 vierkante meter kantoorruimte vergunningaanvragen gedaan voor onder meer woningen en winkels. Dat zijn hele concrete projecten. Het is een kwestie van je verlies nemen en kijken hoe de markt eruitziet. Die is kleinschalig, in allerlei vormen en maten. De vrije kavels waren hier heel populair. Verder trekt Den Haag nu buitenlandse investeerders aan. Nederlandse investeerders laten het afweten en durven niet. De buitenlandse investeerders komen naar Den Haag.’

Keynesiaanse aanpak werkt
De klassieke, Keynesiaanse  aanpak van de crisis blijkt te weken, zegt Norder. ‘We namen alle stappen die erbij horen. Grepen in waar we in moesten grijpen. Soms moesten we terugsnoeien, maar altijd snoeien om te groeien. Je ziet dat anderen soms om de hete brij heen draaien. Dan blijf je in de prut. Vroeger werken we met grote marktpartijen, nu met diverse partijen. Dat betekent kleinere eenheden en meer deals, maar ook vanuit de bestaande voorraad.’

Gemeente faciliteert meer
Norder signaleert een omslag in de manier van denken over stedelijke ontwikkeling. ‘We waren het erover eens dat het zo moest gebeuren. We zijn als gemeente meer faciliterend geworden. Wel met kaders, maar ook ruimte geven aan de gewone Hagenaar. Dat gaat heel goed. De kleine baas kan nu ook zijn droomhuis bouwen.’ Volgens de Haagse wethouder moeten gemeenten anders gaan werken. ‘Ik wil geen vergelijkingen trekken met andere grote steden. Wij hebben het Keynesiaans aangepakt en we hebben in 2005 een visie op de stad opgesteld die we handhaven. Of er nu hoog- of laagconjunctuur is: mensen weten hier waar de kansen liggen. Den Haag is de stad van vrede en recht. Dat profiel is duidelijk. Maar ook het belang van de kust. Die langetermijnvisie helpt heel erg.’

Kunst van het loslaten
De gemeente moet zich ook meer door de markt laten leiden, maar ook weer niet helemaal. ‘Ook de maatschappij, de corporaties en de gewone Hagenaar zijn belangrijk. We bouwen nu zelf 200 eenheden per jaar. Als gemeente moet je ook balans houden, dus we kijken dat voorlopig even aan. Later gaan we misschien naar 300 of 400 eenheden.’ De agenda voor 2014 is uit te voeren, ook nu de dienst Stedelijke Ontwikkeling het met 350 man minder moet doen, stelt Norder. ‘Dat is de kunst van het loslaten. Je moet goed weten hoe bepalende gebieden als de stations en de kust eruitzien. Andere gebieden kun je dan aan de markt overlaten en dan heb je minder ambtenaren nodig.’ Den Haag bewijst dus dat een gemeente in vier jaar het roer kan omgooien. ‘Het kan dus wel. Het is niet eenvoudig, maar met de steun van ambtenaren en de politiek hebben we het gerealiseerd.’