Effectief samenwerken met bewonersinitiatieven is te leren

De energietransitie is in volle gang en het is een proces dat diep ingrijpt in de samenleving. Elke gemeente in Nederland staat voor de taak om deze transitie in goede banen te leiden, maar de echte uitdaging ligt niet alleen in het beleid of de technologie. De sleutel tot succes ligt bij de mensen: de bewoners die in wijken en buurten de verandering daadwerkelijk vorm gaan geven.

Maar hoe begeleid je als beleidsmaker dit proces? Hoe zorg je ervoor dat bewonersinitiatieven geen losse flodders blijven, maar krachtige bewegingen worden die bijdragen aan het grotere geheel? Stichting Buurkracht, die al meer dan 800 buurten in Nederland heeft ondersteund bij het verbeteren van hun buurt, lanceert nu de training ‘Samenwerken met bewonersinitiatieven’.

Ben Verhoeff, directeur van Buurkracht, licht toe: “Gemeenten vragen ons regelmatig hoe ze het beste om kunnen gaan met bewonersinitiatieven. Naast onze jarenlange ervaring met het begeleiden van buurten, nemen we ook al vele jaren deel aan (internationale) onderzoeken over bewonersparticipatie in de energietransitie. In deze training brengen we deze kennis en ervaring samen en gaan we vooral praktisch aan de slag. Tijdens intervisiebijeenkomsten bespreken we de ervaringen van de deelnemers zelf en behandelen we praktijkcases.”

De complexiteit van bewonersparticipatie

Steeds vaker zien we dat bewoners het initiatief nemen in de energietransitie. Ze richten energiecoöperaties op, organiseren collectieve inkoopacties of starten buurtprojecten om samen te verduurzamen. Dat klinkt geweldig, maar het roept ook vragen op: hoe geef je als beleidsmaker deze initiatieven de juiste ruimte? Hoe voorkom je dat je als gemeente en als bewoner tegenover elkaar komt te staan? En hoe bepaal je jouw rol in dit proces? Is het jouw taak om te regisseren, te participeren of juist te stimuleren?

Beleidsmakers moeten balanceren tussen verschillende rollen: soms is het nodig om de regie in handen te houden en duidelijke kaders te stellen, terwijl je in andere gevallen juist moet loslaten en de bewoners het voortouw moet laten nemen. Deze rolverdeling is echter niet altijd vanzelfsprekend en het vinden van de juiste balans vraagt om inzicht en ervaring.

De dynamiek tussen gemeenten en bewoners

De training ‘Samenwerken met bewonersinitiatieven’ is speciaal ontwikkeld om beleidsmakers, programmamanagers en casemanagers die zich bezighouden met energie en duurzaamheid, inzicht en helderheid te geven in de dynamiek van bewonersparticipatie, en geeft praktische handvatten om deze effectief te benutten.

Ook Ben Verhoeff onderstreept het belang van samenwerken: “Wij hebben gezien dat beleidsmakers vaak worstelen met de vraag welke rol zij moeten aannemen in de samenwerking met bewoners. De energietransitie vraagt om een nieuwe manier van denken en werken, waarbij de kracht van bewonersinitiatieven optimaal wordt benut. Vertrouwen is hierbij het sleutelwoord. Deze training biedt de tools om die samenwerking effectief vorm te geven.”

De juiste rol vinden

Oké, samenwerken dus. Maar hoe stem je je rol als beleidsmaker af op de behoeften en mogelijkheden van bewonersinitiatieven? “Dat verschilt per situatie. Soms moet je als gemeente de regie nemen en duidelijke kaders scheppen,” is de ervaring van Rutger ter Horst, buurtbegeleider bij Buurkracht. “In andere situaties is het juist belangrijk om als gelijkwaardige partner samen te werken met bewoners. En in weer andere gevallen is het cruciaal om een stap terug te doen en het eigenaarschap bij de bewoners te laten”.

De energietransitie is een gezamenlijke opgave die vraagt om samenwerking, vertrouwen en flexibiliteit. Als gemeente heb je de verantwoordelijkheid om die samenwerking in goede banen te leiden, en dat begint met het begrijpen van de dynamiek tussen gemeente en bewoners.

Investeren in de toekomst

“Jaarlijks onderzoeken wij met de ‘Nationale buurkracht monitor’ hoe het ervoor staat met de samenwerking tussen gemeenten en bewonersinitiatieven. Hieruit blijkt dat vertrouwen cruciaal is,” laat Ben Verhoeff weten. “Maar hoe bouw je dit vertrouwen op en wat kun je doen om tot de beste vorm van samenwerking met bewonersinitiatieven te komen? Wij delen onze kennis altijd graag en zullen dit ook blijven doen. Door deze training helpen wij deelnemers met praktische tools bij het creëren van vertrouwen. Een must om uiteindelijk een langdurige samenwerking met bewonersinitiatieven tot stand te brengen.”

De training ‘Samenwerken met bewonersinitiatieven’ biedt inzichten en vaardigheden die je nodig hebt om je rol als regisseur, participant of stimulator effectief in te vullen. Tijdens de training wordt er, naast theorie, vooral gericht op praktijkervaring. De training is ontwikkeld in samenwerking met een professioneel trainingsbureau, waardoor de didactische kwaliteit is geborgd. Een ervaren intervisor en buurtbegeleider begeleiden de trainingsdag en intervisiebijeenkomsten.