Hogere vergoedingen voor ingezamelde verpakkingen

Niet alleen in 52 proefgemeenten kunnen burgers hun plastic flesjes en flacons kwijt. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en de verpakkende industrie roepen deze week alle gemeenten in Nederland op om met de nieuwe vorm van afvalscheiding aan de slag te gaan. Er zijn ook contracten gesloten met de afvalverwerkende bedrijven en diensten Midwaste, Remondis en Sita voor verwerking van het afvalplastic.

VNG en de brancheorganisatie van verpakkende bedrijven Nedvang hebben een overeenstemming bereikt over hogere vergoedingen voor de ingezamelde verpakkingen. Deelnemende gemeenten krijgen vanaf nu 367 euro per ton kunststofafval. Dit was tot nog toe 285 euro. Ook toucheren zij 88 eurocent per ton per kilometer voor het transport van de gemeentegrens naar een regionaal overslagstation. Een speciaal afvalfonds staat bovendien garant voor de investeringen van gemeenten voor de containers en afvalzakken. Ten slotte worden de kosten voor lokale communicatiemiddelen gedekt.

'Veel gemeenten wachten met smart op de resultaten van de gemeenten die bij wijze van proef al vanaf najaar 2007 plastic verpakkingsafval inzamelen. Velen willen niet wachten. De hogere vergoedingskosten biedt hen nu een extra zetje in de rug', zegt Arjan Konijnenberg van VNG. Vanaf 1 januari aanstaande zijn alle gemeenten verplicht om kunststof afval te gaan verwerken.

Die vergoedingen worden betaald uit het afvalfonds, een pot waarin verpakkende bedrijven en supermarkten jaarlijks 115 miljoen euro storten. Dat geld beslaat ongeveer een derde deel van de zogeheten verpakkingentaks die sinds deze week op de kassabon staat afgedrukt. Het idee is dat de consument op deze manier wordt geprikkeld om minder milieubelastende verpakkingen te nemen (gesteld dat er iets te kiezen is in de supermarkt). Bedrijven worden op hun beurt gestimuleerd hun producten in minder belastende verpakkingen aan te bieden. Staatssecretaris de Jager van Financiën maakte deze week bekend dat hij onderzoekt of bioafbreekbare plastics van de afvaltaks worden gevrijwaard of voor vermindering in aanmerking komen.

Melkkoe

De bestuurder of politicus die zegt dat de taks een ordinaire melkkoe is, heeft ongelijk. Een deel van de afvaltaks wordt immers direct benut om lokaal en regionaal voorzieningen te treffen voor gedegen verwerking. Wel roomt de staat voorlopig 250 miljoen euro van de afvaltaks af naar de algemene middelen. 'De opbrengsten van het ingezamelde kunststofafval vloeien wel helemaal direct terug in het afvalfonds', zegt Sven Noordhoek van Nedvang.

Dat laatste is niet onbelangrijk, want uit de voorlopige resultaten bij de proefgemeenten blijkt dat de inzameling meer dan kostendekkend is. De inzamelscore en de sterk gestegen opbrengsten van tweedehands kunststof afval zijn daar de oorzaak van. Tweedehands plastic is domweg geld waard, omdat de peperdure aardolie de grondsstof vormt voor kunststof.

De meeste gemeenten werken met oranjegekleurde bollen bij winkelcentra, nabij de bekende glas- en papierbakken. De winkelende burger kan dan in één moeite zijn plastic kwijt. In Arnhem wordt het plasticafval zelfs huis aan huis opgehaald. Al dat verwerkte afval wordt gesorteerd en zal een nieuw leven beginnen als bijvoorbeeld tennisbal of autodashboard. Nedvang meldt dat er op korte termijn zestig locaties beschikbaar komen waar inzameldiensten huishoudelijk kunststof afval kunnen brengen.

Het is niet erg dat gemeenten het afval daar ongesorteerd inleveren, aldus Nedvang. Op de zestig overslagstations wordt het lichtgewicht maar volumineuze afval geplet om transport van lucht tegen te gaan. De samengedrukte balen gaan vervolgens naar de installaties van afvalverwerkers Remondis en Sita in Koblenz en Essen. Daar wordt het afval uit elkaar gehaald en met ingenieuze infraroodapparatuur op soort van elkaar gescheiden. In Duitsland is al vijftien jaar ervaring met het scheiden van kunststof huishoudelijk afval. De scheidingsinstallaties leveren 80 procent gesorteerde kunststoffen op als Pet, PE en PP in diverse gradaties en dichtheden. Twintig procent is dermate vervuild dat het alsnog moet worden verbrand. 'We eisen van Sita en Remondis dat dit percentage daalt tot tien procent', zegt Noordhoek.

Stroperig

De gescheiden inzameling van kunststofverpakkingen was gedurende tien jaar een van de meest stroperige milieudossiers. Het onderwerp is ook nauw gerelateerd aan zwerfafval. De kosten voor het opruimen ervan of de invoering van statiegeld op de flesjes joegen verpakkers en gemeenten steevast in de gordijnen.

Milieuminister Cramer trok vorige zomer de zaak vlot door een raamovereenkomst te sluiten met de vechtende kemphanen. In 2009 moet 38 procent van het kunststofafval gescheiden worden ingezameld, in 2011 ligt de lat op 42 procent. Gemeenten moeten beginnen met inzameling van kunststof flesjes en flacons . In meer dan twaalf gemeenten kunnen burgers ook kunststoffolies van tijdschriften, draagtasjes en aardbeienbakjes kwijt. Aardbeien zullen in de toekomst niet los verkrijgbaar zijn in de supermarkt, verwacht Nedvang. 'Wel worden verpakkingen dunner en sneller afbreekbaar. De afvaltaks en de gescheiden inzameling stimuleren dat.'