Zorgen om groen karakter van Europese herstelplannen

Terwijl de Nederlandse provincies met smart wachten op het nieuwe kabinet dat een herstelplan moet maken, hebben 23 lidstaten inmiddels de plannen ingeleverd om aanspraak te maken op de Brusselse miljarden voor het herstel. Dat leverde lof en kritiek op in het Europees Parlement.

Groene transitie
Het Europees Parlement dringt erop aan dat de nationale herstelplannen volledig voldoen aan de doelstellingen en vereisten voor een eerlijke en groene transitie en de digitale transformatie. Een resolutie met die strekking is op donderdag aangenomen met 514 stemmen voor en 163 stemmen tegen en 9 onthoudingen.

Blijvende welvaart

Europarlementariërs benadrukken dat de herstel- en veerkrachtfaciliteit, de Recovery and Resilience Facility (RRF), een historisch EU-instrument is dat niet alleen ingezet moet worden om de negatieve effecten van de COVID-19-pandemie te verminderen, maar ook een blijvend effect zou moeten hebben op Europese welvaart en inclusieve groei. Ze roepen de Commissie op om alleen die plannen goed te keuren die volledig voldoen aan de bepalingen en doelstellingen zoals die in de RRF-verordening zijn vastgesteld en hierbij niet te zwichten voor politieke druk. De kritiek lijkt hout te snijden, want zo groen zouden de plannen niet zijn, becijferde The Wuppertal Insitute, een denktank op het gebied van duurzaamheid met E3G een denktank die zich richt op de politieke economie van het klimaat.

Finland is de groenste

Het enige plan dat echt groen is en de klimaatdoelstellingen haalt, is volgens de onderzoekers het Finse plan, en dan gelijk goed met 42 procent investeringen in het klimaat. Ter vergelijking: het Italiaanse plan haalt volgens de denktank 13 procent aan groene investeringen. De Italiaanse regering houdt het op 40 procent. Maar het probleem is volgens de denktank dat met 66 miljard van het herstelplan (28 procent) afhankelijk is van de implementatie of het groen of grijs is. Het Italiaanse plan bestaat uit een bedrag van 234 miljard euro, met 191 miljard uit Brussel, waarvan 68 miljard aan giften, en de rest leningen. Een van de risico´s is dat de fossiele brandstofindustrie toegang kan krijgen tot de klimaatgelden, door de aanleg van gasboilers of de introductie van bussen op gas.

Veerkracht

Voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie loofde in het Europees Parlement de plannen van de lidstaten en meldde dat die plannen, waarvan 37 procent investeringen in het klimaat moet bevatten en 20 procent in de digitale revolutie, bijdragen aan de veerkracht van de Europese Unie. 300 ambtenaren van de Europese Commissie werken dag en nacht om de plannen te beoordelen en de eerste plannen in juli aan de lidstaten voor te leggen ter goedkeuring.

Stop greenwashing

Maar het Duitse Europarlementslid Damian Boeselager (Volt) riep haar op wat te doen aan de greenwashing van Draghi, en vroeg haar Merkel te verzoeken dat het geld niet mag worden gebruikt om hybride auto´s uit te faseren. Ook spraken nogal wat Europarlementariërs hun zorgen uit over het toezicht op de plannen en de uitgaven. Zo zag de Belg Johan van Overtveldt (NV-A/ECR) een aantal risico´s: het feit dat het om giften gaat zou mogelijk betrokkenheid van de ontvangers verminderen. Het debat gaat steevast over de miljarden, maar moet over de kwaliteit gaan, vindt hij.

Stakeholders

Nederlandse Europarlementariërs mengden zich niet in het debat. De Europese Commissie heeft Nederland overigens onlangs van harte uitgenodigd om volgend jaar wel een plan in te leveren. En dat moet met binnenlandse stakeholders zoals provincies en gemeenten en sociale partners gemaakt worden.