Wat als de neerslag van 'juli 2021' op Zuid-Holland valt?

De wateroverlast in juli 2021 in Zuid-Limburg was een uitzonderlijke gebeurtenis. De hoeveelheid neerslag op die 13 en 14 juli was niet uniek. Wel zeer opvallend was de uitgestrektheid van het gebied waarboven het gewraakte weersysteem bleef hangen en bakken met regen liet vallen. De wolkbreuk hing verspreid over een gebied dat het Nederlandse Limburg, de Belgische Ardennen en de Duitse Eiffel omvatte. Vooral die laatste twee gebieden maakten veel neerslag mee. In Limburg betrof het neerslaghoeveelheden van 160 tot 182 millimeter.

Niet uniek

Ook voor Zuid-Holland zijn zulke hoeveelheden niet uniek. Op 5 september 2018 viel rond Boskoop 168 mm, en op 13 en 14 september 1998 ook meer dan 100 mm in de gebieden Delfland en Hollandse Delta. Toch heeft de provincie Zuid-Holland op basis van de wateroverlast in Limburg een nieuwe risicoanalyse laten maken onder leiding van onderzoeksbureau Deltares; in samenspraak met de zeven waterschappen die in Zuid-Holland actief zijn, de gemeenten Rotterdam en Dordrecht en Rijkswaterstaat. Wat zou er gebeuren als er verspreid over twee dagen in heel Zuid-Holland 150 mm of 200 mm aan neerslag valt?

Kans

Het is overigens onzeker hoe groot de kans is op zo'n weersgebeurtenis. Onderzoek is nog gaande. Volgens Deltares lopen de schattingen van de herhalingstijden uiteen van driehonderd tot zelfs tienduizend jaar. Bovendien maakt het veel uit of de grond waarop de regen valt al verzadigd is. De kans dat zoveel neerslag in de hele provincie valt, is bovendien kleiner dan dat de neerslag lokaler valt.

Miljarden

De algemene conclusie die Deltares trekt, is dat 'grootschalige neerslag' in de provincie Zuid-Holland zal leiden 'tot ongekende wateroverlast waarbij de schade in de miljarden zal lopen'. Die conclusie komt wel voor een groot deel tot stand op basis van het worst case scenario: een neerslag in 48 uur van 200 mm met 'natte initiële condities', dus een vooraf al hoog grondwaterpeil.

Landelijk gebied

Opvallend is dat het stedelijk gebied veel minder zal worden getroffen dan het landelijk gebied. Dit komt doordat het stedelijk gebied meer pompcapaciteit en hogere kades heeft. Ook heeft de verstedelijking in Zuid-Holland plaatsgevonden op 'relatief gunstige plaatsen', aldus het rapport. Daarnaast zal op de meeste plekken de elektriciteit blijven functioneren, omdat negentig procent van de elektriciteitsstations hoog genoeg staan. Bovendien zijn er weinig chemische bedrijven kwetsbaar voor overlast, wat ook geldt voor 'kwetsbare locaties' zoals ziekenhuizen, verzorgingstehuizen en gevangenissen.

Noordzeekanaal

Grootschalige wateroverlast wordt in de regel goed voorspeld, wat waterschappen de mogelijkheid geeft om vóór de buien beginnen extra te malen om 'berging te creëren in het boezemsysteem'. Zorgen hebben de onderzoekers wel over het Amsterdam-Rijnkanaal en het Noordzeekanaal, die beiden door waterschappen gebruikt worden om overtollig regenwater op te lozen. De capaciteit van deze kanalen is niet oneindig. Daardoor is het niet ondenkbaar dat tijdens grootschalige wateroverlast de waterschappen minder kunnen wegmalen dan ze willen.

Op donderdag 26 januari presenteert Deltares overigens ook het tweede deel van een onderzoek naar de wateroverlast van juli 2021 in Zuid-Limburg.