Groningen kijkt over de grens

Oost-Groningen kampt met hoge werkloosheid, waar de Duitse oosterburen geschoolde werknemers tekortkomen.  Het besef dat beide grensstreken elkaar nodig hebben groeit gestaag. Naast al lopende samenwerkingen op het gebied van (school-)uitwisselingen, gezamenlijke vergaderingen van burgemeesters en mbo-projecten, wordt voor het eerst ingezet op hoogopgeleiden.

Nieuwe ontmoetingsplek 

Als onderdeel van het met Europees geld gefinancierde INTERREG-traject dat samenwerkingen in grensregio’s ondersteunt, ging in september het project EDRiT (Eems Dollard Regio in Transitie) van start. Het koppelt studenten van de Hanzehogeschool Groningen, de Rijksuniversiteit Groningen en Hogeschool Emden/Leer aan bedrijven aan weerszijden van de grens om daar hun afstudeerproject of stage te verrichten. In de gemeente Oldambt, halverwege Groningen en de grens, ontstaat met de Campus Winschoten een ontmoetingsplek voor bedrijven en studenten.

Realistisch
Het klinkt groots, maar de betrokkenen blijven realistisch. Studenten met internationale of grootstedelijke ambities zullen niet zijn te porren voor het project. Winschoten en Leer zijn geen Amsterdam of Hamburg, hoe je het ook wendt of keert. ‘Natuurlijk mogen de studenten vrij kiezen, maar wel op basis van feiten’, verklaart Elles Bulder, lector krimp & leefomgeving aan de Hanzehogeschool Groningen. Ze wil daarmee zeggen dat studenten vaak niet weten welke mogelijkheden er dichterbij zijn. Ze kennen de stad Groningen, niet de provincie.

Andere behoeftes

Volgens Bulder komt dit ook doordat de stad jarenlang met de rug naar het ommeland heeft gestaan.  Dit lijkt langzamerhand te veranderen. Net als in andere studentensteden wordt de woonruimte krapper, de huizenprijzen rijzen de pan uit en nieuwbouw laat op zich wachten. ‘We moeten inzien dat urbanisatie en krimp als twee kanten van de demografische ontwikkeling met elkaar zijn verbonden. Niet iedereen hoeft in de stad te wonen om er te werken, of andersom.’ De economische voorspoed zou bij kunnen dragen aan deze verschuiving, stelt zij: ‘Nu de crisis achter de rug is, gaat het niet meer alleen om het bemachtigen van een baan, maar ook om andere behoeftes: waar wil ik wonen? De mogelijkheid van een groot huis met tuin en goedkopere voorzieningen wordt dan aantrekkelijk.’

Honkvast
Ook in Duitsland is men enthousiast over het project. Studenten van de Hogeschool Emden/Leer hebben even weinig kennis van de regionale arbeidsmarkt, vertelt Sylke Ahring van de recent opgerichte career service aldaar. En dat terwijl ongeveer 60 procent van de studenten afkomstig is uit de buurt. ‘Oostfriezen zijn vaak erg honkvast. Buitenland klinkt voor hen snel te ver weg. Tijdens een stage vlak over de grens kunnen zij internationale ervaring opdoen en tegelijkertijd houden we hun kennis hier.  Het is lekker dichtbij, und trotzdem anders.’

Schijnoplossingen

Critici wijzen erop dat dergelijke projecten krimp noch werkeloosheid tegen kunnen gaan. Ze spreken van schijnoplossingen. De samenwerking mikt echter ook op een veel dieperliggende verandering, die van het zelfbewustzijn. Zo kunnen de bewoners zich weer betrokken voelen en een positief zelfbeeld ontwikkelen. Pas dan gaat de leefbaarheid vooruit. Dat zit hem ook in het taalgebruik. In Duitsland spreekt men niet over krimp, terwijl uit een rapport van de Eems Dollard Regio blijkt dat ook daar de bevolkingssamenstelling verandert. De vergrijzing slaat er zelfs al harder toe.

Eigen verantwoordelijkheid
Ook Elles Bulder wil graag van het begrip krimp af: ‘Dat klinkt meteen als een aflopende zaak, terwijl een demografische transitie een proces is dat ergens naartoe gaat. Dit is een mentaal ding. Ga ik er iets van maken of leg ik me neer bij het onvermijdelijke. We moeten in deze regio meer eigen verantwoordelijkheid nemen.’

Lees het hele verhaal over de Gronings-Duitse samenwerking in BB21 (inlog)