Grond Noord-Zuidlijn drukt op Volgermeerpolder

‘Als een spons zijn stoffen uit het afval geknepen’, zegt Ad Bonneur, directeur van het gerenommeerde adviesbureau Tauw en al twintig jaar bij de Volgermeeraffaire betrokken. In de controlezone om de polder, waar tot in de eeuwigheid moet worden gecontroleerd of het gif zich niet verspreidt, is onder meer monochloorbenzeen aangetoond.

‘Er is geen reden tot paniek’, bezweert Bonneur. ‘Het is een tijdelijke zaak. De evenwichtssituatie zal zich herstellen. De randsloten waarin de stoffen terechtkomen, maken onderdeel uit van de saneringslocatie en daar worden stoffen als monochloorbenzeen afgebroken.’ De omliggende polder wordt niet bedreigd en is ook nooit bedreigd, aldus Bonneur. ‘Veen en zuurstofrijk water breken de verontreiniging af in de gehele Volgermeerpolder. Verspreiding is uitgesloten.’

Projectleider bodem van de gemeente Amsterdam Hans van der Pal bevestigt dat er monochloorbenzeen wordt aangetroffen in de randsloten doordat vanaf 2004 in opdracht van de gemeente Amsterdam vijf miljoen ton grond is aangebracht op het veenpakket. ‘Naast de Noord-Zuidlijn grond, die we als gemeente toch kwijt moesten, hebben we grond aangekocht in Hoorn en is ook zand uit de Noordzee aangebracht’, aldus Van der Pal. ‘We hebben de grond bewust gestort in een tweeëneenhalve meter dikke laag op een voorgevormd landschap van dijkjes en sloten. Het doel is namelijk om de Volgermeerpolder te herscheppen tot een sawa-achtig natuurpark.’

De voormalige stortplaats is niet afgegraven, maar ingepakt met een folie. Daarbovenop moet de gestorte grond en gezuiverd water voor een natuurlijk landschap zorgen. Grondwatermaatregelen moeten het gif aan de onderzijde in toom houden. De zijwaarts wegsijpelende verontreiniging is niet gevaarlijk, zegt ook Van der Pal. ‘Het verontreinigde water infiltreren we opnieuw in het veenpakket waar het wordt vastgelegd. Meer dan 99 procent van het gif wordt door het veen vastgehouden. Er is niets aan de hand. Bovendien verdampt er ook wat in de lucht. Het is net als bij een benzinestation.’

Milieudeskundige professor Lucas Reijnders bestrijdt dat het gif goed wordt vastgehouden. ‘Een leeflaag en beheersmaatregelen scheppen een valse zekerheid’, aldus Reijnders. Dit voorjaar is het dertig jaar geleden dat op de oude gemeentelijke stortplaats Volgermeerpolder duizenden lekkende vaten gif van onder meer Philips Duphar aan het licht kwamen. Onder andere werd er Agent Orange aangetroffen, een bestrijdingsmiddel dat eind jaren zestig zelfs werd ingezet in de Vietnam-oorlog door de Verenigde Staten.

De Volgermeerpolder geldt als een van de grootste gifzaken van Nederland. In tegenstelling tot andere geruchtmakende gifzaken werd de honderd hectare grote Volgermeer niet afgegraven, maar ‘ingepakt’ met isolatiemaatregelen en eeuwigdurende nazorg.