Helft gemeenten haalt klimaatdoelen niet

Van de gemeenten met een klimaatbeleid verwacht ruim de helft de doelstellingen niet op tijd te gaan halen. Dat blijkt uit de ‘Gemeentelijke Barometer Fysieke Leefomgeving’, een vandaag geopenbaard onderzoek onder 370 bestuurders en ambtenaren van 215 gemeenten. 

Doelen te hoog gegrepen

Het onderzoek is gedaan door de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en advies- en ingenieursbureau Royal HaskoningDHV. Vier op de vijf gemeenten hebben een klimaatbeleid. Het rapport stipt aan waarom 55 procent van die groep het vermoeden heeft dat de doelen te hoog gegrepen zijn: het ontbreekt de lokale overheid niet zelden aan geld om klimaatvriendelijke investeringen te plegen, maar bovenal zijn gemeenten bij het halen van klimaatdoelen afhankelijk van derden.

Plankosten
Mede naar aanleiding van de eerste klimaatsbeleidsplannen van de gemeenten (2006) heerste er optimisme, schetst het rapport. De lokale energiehuishouding was in beeld gebracht en er was berekend wat in huizen en gebouwen aan energiebesparing mogelijk was. ‘Dit leek veelbelovend om de klimaatdoelstellingen te kunnen halen (…), maar inmiddels is duidelijk dat de uiteindelijke uitvoering en plankosten ervan liggen bij de gebiedsontwikkelaar, de woningcorporatie, de burger of ondernemer.’ Gemeenten zijn zich daar ‘steeds meer bewust’ van.

Extra stimuleren
De reacties van gemeenten op de verwachting hun doelstellingen niet te halen, lopen uiteen. Een kleine groep, 5 procent, pleegt extra investeringen om ze alsnog te halen. Een derde zwakt de doelstellingen af of neemt er langer de tijd voor. Het leeuwendeel, bijna tweederde van de gemeenten met klimaatbeleid, gaat burgers en ondernemers extra stimuleren.     

Top vijf
Het rapport geeft een top-5 hoe je dat stimuleren het beste kunt aanpakken: voorlichting geven, collectief zonnepanelen inkopen, energiezuinig bouwen subsidiëren, een lokaal energieplatform oprichten en leningen verstrekken. Wat dat laatste betreft: banken laten het nogal eens afweten. ‘Voor burgers is het verkrijgen van voorinvestering lastig, ondanks dat er aangetoond kan worden dat de energiemaatregel een kostenbesparing met zich meebrengt.’  De onderzoekers stellen dat ondertussen tachtig procent van de gemeenten duurzaamheid ‘hoog op de agenda’ heeft staan: de gemeenten met een klimaatbeleid. Naast energie gaat het rapport in op afvalbeleid, inkoop en mobiliteit.             

Zes beleidsvelden
De barometer van VNG en Royal HaskoningDHV bestrijkt naast ‘duurzaamheid’ nog zes beleidsvelden, waaronder ‘bouwen en wonen’, ‘milieu en fysieke veiligheid’ en ‘water’. Het onderzoek is bedoeld als ‘inspiratiebron’ bij het werken aan ‘een prettige en duurzame leefomgeving’, schrijven de initiatiefnemers. Gemeenten kunnen zich ermee spiegelen aan ‘het landelijk beeld’ en er ideeën en verbeterpunten in opdoen. Bedoeling is de studie jaarlijks te gaan herhalen, zodat ook trends zichtbaar worden.