Gemeenten bibberen voor PFAS

Gemeenten moeten direct actie ondernemen om de vervuiling met PFAS op hun grond in kaart te brengen, zodat afgegraven grond weer naar gronddepots vervoerd kan worden. Dat zegt belangenvereniging Transport- en Logistiek Nederland (TLN). Volgens TLN weten overheden zich geen raad met de PFAS-regels.

Regels

Grondverzet in gemeenten en waterschappen loopt steeds vaker vast door de nieuwe regelgeving voor grondvervuiling door poly- en perfluoralkylstoffen (PFAS), stoffen die ook in anti-aanbaklagen en in blusschuim voorkomen. Begin deze maand werden daarvoor strengere wettelijke normen van kracht. Voortaan moet van een lading grond eerst bekend zijn in welke mate de grond met PFAS vervuild is.

Streng

Maar volgens TLN hanteren gemeenten veel te strenge vervuilingsregels. Ook de bouwbranche klaagde daar eerder over. Sommige PFAS-stoffen zijn schadelijk vanaf 3 microgram per kilo, maar anderen pas  vanaf 7 microgram. ‘Toch geven veel gemeenten nu al geen toestemming voor projecten waarbij grond met 0,1 microgram PFAS gebruikt wordt. Dat gaat om bijna alle grond in Nederland,’ zegt TLN in een persbericht. De vervuiling met PFAS bleef in Nederland lang onder de radar, totdat een paar jaar geleden het middel Gen-X in een aantal gemeenten in het drinkwater terecht bleek te komen. Inmiddels blijkt de vervuiling met deze stoffen zich bijna overal in Nederland voor te doen.

Capaciteit

De tijdelijke maatregelen die nu zijn genomen, eist dat grond wordt onderzocht op PFAS voordat het wordt aangeboden aan een gronddepot. In eerste instantie was er een tekort aan capaciteit van laboratoria om die onderzoeken uit te voeren, maar dat is niet het enige probleem, zien de vervoerders. Ook als de lading wel is gecheckt, mag een lading grond met PFAS-vervuiling niet worden gestort op een laag grond waarvan dat gehalte lager is. TLN-voorzitter Elisabeth Post:  ‘Stel dat je de fundering voor een gebouw graaft en die grond, met 0,5 microgram PFAS per kilo, ergens kwijt moet. Die kun je dan niet storten op een stuk grond met 0,4 microgram PFAS of minder per kilo.’

Achtergrondwaarde

Dus het is belangrijk om de achtergrondwaarde te weten; hoe hoog de PFAS-vervuiling is van de grond onder de te storten lading. ‘Maar dat weten gemeenten, provincies en waterschappen dus niet, enkele uitzonderingen daargelaten.’ Zegt Post. ‘Zij hebben hun zogeheten bodemkwaliteitskaarten niet op orde. En zonder achtergrondwaarden hebben bedrijven in grondtransport geen werk. Gemeenten en waterschappen moeten dus als de wiedeweerga hun bodemkwaliteitskaarten op orde maken.’

Post hoopt dat de extra voorlichting over PFAS aan decentrale overheden die staatssecretaris Van Veldhoven heeft toegezegd de gemeenten wakker schudt. Want nu wordt er helemaal niet meer toegestaan, zelfs al wordt er een minimale hoeveelheid PFAS aangetroffen. ‘Het lijkt wel of gemeenten zijn bevroren door angst, vooral veroorzaakt door een gebrek aan kennis.’