Slechte data hinderen handhaving milieuregels

Het kan zo simpel zijn als een typfout in de postcode, maar het kan ook gaan om het registreren van handhaving waar die handhaving niet is toegepast. De kwaliteit van gegevens in systemen die onder andere milieudiensten gebruiken voor het handhaven van de milieuregels is ontoereikend, concludeert de Algemene Rekenkamer. Soms is het nagenoeg onmogelijk om vast te stellen of de regels worden nageleefd.

Slechte kwaliteit

Toezichthouders en handhavers, zoals omgevingsdiensten en de politie, gebruiken de informatiesystemen Inspectieview en het Justitieel Documentatiesysteem bij het bestrijden van milieucriminaliteit en het bestraffen van overtredingen. ‘De vastgelegde gegevens in beide systemen zijn echter van slechte kwaliteit’, concludeert de Rekenkamer. ‘Daardoor zijn ze lastig te gebruiken voor bovengenoemde doelen. We achten de kwaliteit van de data in deze systemen ontoereikend.’

 

Moeilijk monitoren

De bedrijven waar de toezichthouders op letten zijn bijvoorbeeld afvalverwerkers, vuurwerkbedrijven, grote chemische bedrijven en opslagbedrijven van gevaarlijke stoffen. (‘BRZO-bedrijven’ genoemd, naar het Besluit Risico’s Zware Ongevallen.) Als het misgaat bij deze bedrijven, kunnen de consequenties groot zijn. Maar fouten in adresregistraties en in de inspectiedata maakt monitoring moeilijk.

 

Strafbeschikkingen

De Rekenkamer geeft het voorbeeld van twee omgevingsdiensten die veel overtredingen en inspecties registreren. De eerste heeft in Inspectieview geregistreerd dat bij 800 van de 1100 overtredingen een bestuurlijke strafbeschikking is opgelegd. ‘Als we naar de eigen data van de omgevingsdienst kijken, blijkt dat niet te kloppen. Daar staat dat slechts in enkele gevallen een bestuurlijke strafbeschikking is opgelegd.’

 

Nagenoeg onmogelijk

Bij de tweede ontbreekt voor alle inspecties tussen 2015 en 2019 de informatie over het type handhaving (bijvoorbeeld ‘bestuurlijke boete’ of ‘last onder dwangsom’). Deze fouten maken het volgens de Rekenkamer ‘nagenoeg onmogelijk vast te stellen of de landelijke handhavingsstrategie wordt opgevolgd.’

 

Geen goed beeld

Dat zijn inhoudelijke fouten, maar ook de basisgegevens zelf zijn van slechte kwaliteit: er zijn veel typfouten en adressen en bedrijfsnamen worden inconsistent gebruikt. ‘Regelmatig ging het om meer dan 10 varianten bij 1 bedrijfsvestiging.’ Dit maakt het moeilijk voor toezichthouders om een goed beeld van bedrijven te krijgen. ‘Hoe vaak een bedrijf inspectiebezoek ontvangt, hoeveel overtredingen het begaat en hoe daarop is gehandhaafd, is lastig te volgen.’

 

Bron: Algemene Rekenkamer

 

Niet aangesloten

Bovendien blijken sommige toezichthouders nog niet aangesloten te zijn op Inspectieview, hoewel dit sinds enkele jaren een wettelijke verplichting is. De Rekenkamer citeert een stelselmanager Inspectieview die vertelt dat niet elke inspectie daar de middelen voor heeft. In de wet ‘is echter vastgelegd dat de bestuursorganen (i.c. de provincie) zorg moeten dragen voor afdoende middelen en personeel om de gestelde doelen en activiteiten (zoals Inspectieview) te verwezenlijken.’

 

Wettelijke plicht

‘Het is niet duidelijk hoe de niet-aangesloten omgevingsdiensten nu aan hun wettelijke plicht voldoen.’ De nog niet aangesloten diensten op decentraal niveau zijn FUMO (Friesland); de regionale uitvoeringsdiensten Zuid-Limburg, Noord-Holland Noord en Limburg-Noord; en de omgevingsdiensten IJmond, Groningen, Midden- en West-Brabant, en Flevoland, Gooi en Vechtstreek. (Op rijksniveau is het Openbaar Ministerie nog niet aangesloten.)

 

Reactie

De staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat neemt de constateringen ter harte en wijst op twee trajecten om het stelsel van vergunningverlening, toezicht en handhaving te verbeteren. Ook zouden er meerdere afspraken gemaakt zijn, waaronder het doel om alle omgevingsdiensten in 2021 op de informatiesystemen aan te sluiten en om te zorgen voor een sluitende financiering.