'Europese waterstofdoelen voor 2030 onhaalbaar'

De doelen die de Europese Commissie heeft gesteld voor de productie van 10 miljoen ton en invoer van nog eens 10 miljoen ton hernieuwbare waterstof tegen 2030 zullen niet worden gehaald. Ze zijn eerder gebaseerd op politieke wil dan op een grondige analyse. Deze harde conclusie trekt de Europese Rekenkamer in een recent verslag over het beleid van de Europese Unie op het gebied van hernieuwbare waterstof.

Gebrek aan coördinatie

Volgens de Rekenkamer verloopt het realiseren van de doelen moeizaam door uiteenlopende ambities van de lidstaten en een gebrek aan coördinatie tussen de Europese Commissie, de lidstaten en de industrie. De ambities van de Europese Commissie moeten worden herzien om te voorkomen dat strategische keuzes de concurrentiepositie van belangrijke sectoren aantasten en nieuwe afhankelijkheden creëren. Want de EU wil enerzijds af van de afhankelijkheid van energie uit Rusland, maar waarschuwt ook voor nieuwe afhankelijkheden van landen die beperkt beschikbare grondstoffen voor hernieuwbare waterstof leveren.

Onduidelijke overheidsfinanciering

Volgens oud-minister Stef Blok, lid van de Europese Rekenkamer, vereist de opbouw van een waterstofindustrie in de EU aanzienlijke publieke en particuliere investeringen. Maar de onduidelijkheid van de beschikbare overheidsfinanciering gooit roet in het eten. De Europese Commissie heeft geen volledig overzicht van de benodigde middelen en de beschikbare overheidsfinanciering. EU-financiering, geschat op 18,8 miljard euro voor 2021-2027, is verspreid over verschillende programma’s, die voor het bedrijfsleven vaak onduidelijk zijn en daarom moeilijkheden oplevert bij het bepalen van geschikte financieringsbronnen. De meeste fondsen gaan naar lidstaten met grote industriële sectoren, zoals Duitsland, Spanje, Frankrijk en Nederland. Maar het is onzeker of die financiering voldoende is om groene waterstof door de hele EU te distribueren.

Strategische herziening noodzakelijk

Blok roept namens de Rekenkamer de Europese Commissie op om haar waterstofstrategie te herzien en te baseren op een zorgvuldige beoordeling van de markt, prioritering van schaarse EU-financiering en het behoud van strategisch belangrijke sectoren tegen een acceptabele prijs. ‘Gebeurt dat niet, dan is het risico groot dat de EU haar klimaatdoelstellingen voor 2050 niet zal halen en afhankelijk blijft van fossiele brandstoffen uit Rusland’, aldus Blok.

Hernieuwbare of ‘groene’ waterstof heeft grote gevolgen voor de toekomst van belangrijke EU-industrieën: het kan helpen zeer moeilijk te elektrificeren sectoren zoals de staal-, petrochemie-, cement- en meststofsector en de industrie te decarboniseren (koolstofvrij te maken). Verder kan het bijdragen aan het behalen van de EU-klimaatdoelstellingen voor 2050, namelijk het tot nul terugbrengen van de koolstofuitstoot. Maar zover is het nog lang niet. In 2022 was slechts 2 procent van het energieverbruik in Europa afkomstig van waterstof.