Soepelere staatssteunregels tegen wooncrisis

Aanpak van de staatssteunregels voor woningbouw is een van de maatregelen die de Europese wooncrisis moeten bestrijden. Daarvoor pleit het Europees Parlement na een rapport van Europarlementariër Kim van Sparrentak.

Stringente toepassing van die Europese regels in Nederland dragen hier bij aan de wooncrisis, zegt zij. Over aanpassing ervan houdt Eurocommissaris Schmit (banen en sociale rechtvaardigheid) zich vooralsnog op de vlakte. Maar de wooncrisis is volgens hem wel een Europees issue met 700.000 daklozen en 34 miljoen mensen die hun woning niet kunnen verwarmen. De Europese Commissie gaat lidstaten helpen hun woonbeleid op orde te brengen.

Streng Nederland

De Europese regels gebieden dat staatssteun van woningbouw alleen terecht komt bij de kwetsbaarsten. Maar in Nederland worden die regels strenger geïnterpreteerd dan in sommige andere lidstaten. De inkomensgrens voor een sociale huurwoning is hier 40.024 euro terwijl in Parijs en Wenen inkomens van 70.000 tot 80.000 euro worden gehanteerd. Het rijk stelde eerder in antwoord op Kamervragen van de SP dat het een stringente toepassing van het onderwerp inkomensgrens heeft gekozen, omdat de Europese Commissie Ierland als voorbeeld heeft gegeven. Dat land past de regels ook stringent toe. Eerder moest de Europese rechter er aan te pas komen om te verklaren dat Nederland zelf verantwoordelijk is voor die strakke toepassing: ons land gaf aanvankelijk de schuld aan Brussel. Door die strenge inkomensgrens vallen middeninkomens buiten de boot voor sociale huisvesting. Maar intussen bouwt de markt te weinig middenhuurwoningen. Gevolg, zo zeggen deskundigen, is dat de huurwoningmarkt op slot zit en het aantal daklozen toeneemt.

Aanpassing begrotingsregels

Daarom ziet het Europees Parlement versoepeling van de EU-regels als een van de maatregelen om de wooncrisis aan te pakken. Ook stelt Van Sparrentak (GroenLinks) voor de begrotingsregels zo aan te passen dat investeringen in de volkshuisvesting over meerdere jaren kunnen worden uitgesmeerd. Dat maakt dat de begroting minder wordt geraakt door investeringen en lidstaten door woningbouwinvesteringen minder snel last krijgen van begrotingstekorten.

Verder pleit ze voor meer mogelijkheden voor aanpak van Airbnb en illegale hotels. Daar is in de Digital Services Act al wat voor geregeld. In de voorstellen van de Europese Commissie moeten platforms aanwijzingen van gemeenten gaan volgen. Als huizen niet mogen worden verhuurd, moeten de platforms daar op hun platform rekening mee houden.

Inkomenskant

Het is in de Europese Unie alle hens aan dek om de woningtekorten en dakloosheid aan te pakken en met alleen maatregelen aan de inkomenskant kom je er volgens Eurocommissaris Schmit niet. Want als je zorgt dat mensen meer inkomen krijgen, gaat dat nog steeds op aan huur en dat verbetert de positie van mensen niet. Hij streeft naar een aanpak op EU-niveau waarin het uitwisselen van kennis en fondsen centraal staan met als doel dakloosheid, armoede en uitsluiting tegen te gaan. Wat betreft dakloosheid verwees hij naar housing first als leidend concept: zorg in de eerste plaats dat daklozen een dak boven hun hoofd krijgen en bouw daar de hulp omheen. ´Huisvesting is centraal in het verbeteren van de sociale context van mensen,´ zei hij verder. Het aantal daklozen in Nederland is de laatste tien jaar verdubbeld, van 20.000 naar 40.000.

Wonen als recht

Van Sparrentak: ´Alle maatregelen die we vragen, het aanpassen van begrotingsregels, aanpakken van Airbnb en een einde aan dakloosheid voor 2030, worden breed ondersteund door de sociaaldemocraten, door Links, de Groenen en de liberalen van Renew. De christendemocraten steunden een paar dingen niet daarom hebben ze zich onthouden van stemming. Nu is echt het momentum om wat te doen aan een overheid die wonen als markt ziet in plaats van een recht.´