'Eén structuurvisie voor de Randstad-metropool'

Dit schrijven de Raad voor het Landelijk gebied, de Raad voor Verkeer en Waterstaat en de Vrom-raad in een gezamenlijk advies aan minister Jacqueline Cramer (Vrom, PvdA). De raden vinden tevens dat er te weinig bestuurlijke kracht is om de Randstad op een metropolitane toekomst voor te bereiden. De ministeries moeten beter gaan samenwerken. Niet alleen met elkaar, ook met andere overheden en marktpartijen. De verbinding tussen de departementen en de coördinatie van het rijk kunnen volgens de adviesraden bij wet worden geregeld. Deze nieuwe vorm van bestuur kan volgens het advies zorgen voor een betere koppeling met de Nota Ruimte, de Nota Mobiliteit, de economische nota Pieken in de Delta en de Agenda Vitaal platteland. Deze koppeling is er op papier wel, maar stelt in de praktijk nauwelijks iets voor.

Toelaatbaar

Volgens het advies moet van de langetermijnvisie die de minister gaat formuleren een structuurvisie worden gemaakt. Dat is de opvolger van de planologische kernbeslissing in de nieuwe Wet op de ruimtelijke ordening. Dat wil zeggen dat rijk, provincies en gemeenten daarin vastleggen welke ruimtelijke ontwikkelingen toelaatbaar zijn.

'Het zou kunnen dat het een soort structuurvisie wordt, maar dat zal waarschijnlijk pas worden besproken als de langetermijnvisie er is', zegt Jan-Jaap Eikelboom, woordvoerder van minister Cramer. Hij wijst er wel op dat de Nota Ruimte uitgangspunt moet zijn en dat dat ook de opdracht was voor deze visie. Dat is in tegenspraak met de conclusie uit het rapport dat het huidige beleid juist niet meer het uitgangspunt moet zijn. 'Het rijk moet zich de vrijheid gunnen om innovatieve, creatieve oplossingen en vergezichten te schetsen die passen bij een langetermijnhorizon die met veel onzekerheden gepaard gaat', aldus de raden.

Flanken en kust

De adviesraden vinden bijvoorbeeld dat de aandacht van de Randstad te veel uitgaat van het Groene Hart. 'Het denken over de Randstad is daarmee naar binnen gekeerd, een centrisch denken. Dat denken moet meer naar buiten worden gericht: naar de open landschappen aan de flanken en de kust', schrijven zij. De kust en de polder moeten meer met elkaar worden verbonden volgens de raden, zodat de Randstad bekend komt te staan als 'groene metropool aan zee'. De adviesraden zien de verstedelijking in de Randstad geconcentreerd in een hoefijzervorm met uitlopers richting Brabant en Amersfoort.

Wel blijven daarin meerdere kernen bestaan volgens de adviseurs. Met op twee plaatsen - Amsterdam/Almere en Rotterdam/Den Haag - een verdichting van de verstedelijking. Volgens de adviesraden is hoogbouw - mits goed ingepast - daarbij onvermijdelijk voor de kwaliteit van de gewenste metropolitane woon- en werkmilieus. De Noordvleugel en de Zuidvleugel van de Randstad moeten beter met elkaar worden verbonden. Het Groene Hart biedt als middelpunt ruimte voor uiteenlopende zaken. Daarbij plaatst de Vrom-raad de kanttekening dat onderzoek nodig is of de regionale veehouderij op termijn wel kan blijven bestaan in het gebied.

Identiteit

De adviesraden zijn het met het kabinet eens dat er snel ook meer ruimte moet komen voor waterberging. Zij vinden dat water beeldbepalend is voor de Randstad en dat het water juist gebruikt kan worden voor een duidelijker identiteit van de toekomstige metropool. Zowel in de stad als in het landelijk gebied moet water zichtbaar zijn, ruimtelijke kwaliteit toevoegen en nieuwe impulsen geven aan natuurontwikkeling. Cramer werkt samen met wethouders Marnix Norder (Den Haag, PvdA) en Maarten van Poelgeest (Amsterdam, Groen-Links) aan de langetermijnvisie Randstad 2040. De minister wacht nog op de Randstad-adviezen van de Sociaal Economische Raad (SER) en de planbureaus.