Vertrouwen Groningers bereikt dieptepunt

Van de bewoners in het Groningse aardbevingsgebied ziet driekwart de toekomst van het gebied negatief in, blijkt uit de jaarlijkse peiling van Vereniging Eigen Huis. Het vertrouwen is daarmee ten opzichte van 2021 opnieuw verslechterd en was nooit eerder zo laag. ‘De situatie blijft schrijnend’, aldus Cindy Kremer, directeur Vereniging Eigen Huis (VEH).

Wanhoop

‘Zelfs met een gaskraan die steeds verder dichtgaat, de aanstelling van een eigen staatssecretaris en diverse subsidies, klinkt de wanhoop in het noorden door’, stelt Kremer vast. In de peiling, een vertrouwensonderzoek waar 1153 Groningse VEH-leden in het aardbevingsgebied aan mee deden, wordt gevraagd naar hun toekomstbeeld, veiligheidsgevoel, woonsituatie en mate waarin zij zich zorgen maken over de aardgaswinning. De resultaten tonen een uiterst somber beeld. Het aandeel huiseigenaren dat de toekomst zeer negatief inziet steeg van 18 procent in 2021 naar 20 procent in 2022.

Niet gelijkwaardig

En waar vorig jaar 9 procent nog positief was over de toekomst, is dat in 2022 nog maar 6 procent. ‘Slechter dan dat het tot nu toe is gegaan kan niet’, is een van de positieve reacties. Een ander ziet het negatiever in: ‘Omdat de situatie niet gelijkwaardig is, bewoners in het gebied tegenover de grote machtige overheid, NAM en Shell.’ Er zijn ook neutrale reacties. ‘Afwikkeling kleine schades gaat goed. Ingewikkelde schades worden nauwelijks opgelost.’

Woonsituatie

Ruim een kwart van de Groningse huiseigenaren is daarnaast (zeer) negatief over hun persoonlijke woonsituatie, vorig jaar was dit nog 21 procent. Het aandeel Groningse huiseigenaren dat positief is over de eigen woonsituatie daalde naar een derde. Deze mensen zeggen dat hun problemen ‘goed zijn opgelost’ of dat ze gezien de schades ‘niet mogen klagen’. Een neutrale reactie is: ‘Het huis is nu hersteld, we wachten op de bevingen die komen gaan en of we dat schadevrij gaan overleven.’

Rechtszaak

Negatievere reacties komen van mensen wiens schade niet is opgelost en daarom bijvoorbeeld een rechtszaak gaan aanspannen. Een ander zegt dat de psychische stress binnen het gezin erg groot is. ‘Financiële problemen doordat men tijdens het schadeherstel meer schade tegenkwam en tegenkomt wat toch hersteld moet worden, maar het toegezegde geld is ontoereikend. We leggen dan maar weer bij om het toch goed te kunnen herstellen.’

Rapportcijfer

De gaswinningsproblematiek houdt de gemoederen in 2022 meer bezig dan het jaar ervoor. In 2021 gold dat voor 73 procent van de huiseigenaren, in 2022 liep dat op naar 77 procent. Een schaal van 1 tot 10, waar 10 staat voor ‘houdt mij elke dag bezig’, komt uit op 7,1. Het is voor het eerst dat deze telling boven de 7 uitkomt en is daarmee het hoogste rapportcijfer ooit gemeten. ‘Ik ben er altijd mee bezig, dag en nacht’, zegt een bewoner die een hoog cijfer gaf. Ongelofelijk dat afspraken niet worden nagekomen. Gemeente, NCG, aannemer zijn niet te vertrouwen.’

Verontrustend

Tot slot blijkt dat het gevoel van veiligheid in de eigen woning niet is verbeterd. Bijna 40 procent van de ondervraagden geeft aan zich thuis (enigszins) onveilig te voelen. Dat is ongeveer hetzelfde als in 2021. Weliswaar is er verbetering ten opzichte van vier jaar geleden, toen 51 procent zich (enigszins) onveilig voelde, maar VEH noemt de stabilisering toch ‘verontrustend’. ‘Thuis is je basis, je veiligheid en je eigen plek. Niemand zou zich druk moeten maken of je huis wel overeind blijft staan en wat dat betekent voor je gezin’, aldus Kremer.

Medemenselijkheid

Help de gedupeerden snel, zonder bureaucratie en vanuit medemenselijkheid. Daartoe roept VEH het kabinet met klem op. Daarbij moet het kabinet ervoor zorgen dat de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM), verantwoordelijk voor de gaswinning, zich niet meer kan bemoeien met de financiële afhandeling van schadeherstel en versterking. ‘Pas als de NAM daar niets meer over te zeggen heeft, kan de overheid de gedupeerden coulant behandelen’, vindt Kremer.

Meer regie

‘Ondanks alle goede bedoelingen lukt het de overheid maar niet om de problemen van de Groningers op te lossen’, vervolgt ze. ‘Gedupeerden zouden binnen bepaalde kaders meer regie moeten krijgen door met een eigen aannemer schades te verhelpen en de woning te versterken. De menselijke maat moet vooropgesteld, zoals is vastgelegd in het Sociaal Handvest Groningen. De overheid moet handelen vanuit vertrouwen.’

Lees meer over of en hoe het vertrouwen van Groningers in het aardbevingsgebied is terug te winnen in BB24.