Slecht nieuws voor gemeenten en andere overheden, die nonchalant omgaan met hun eigen grond. Zij lopen nu nog meer risico deze te verliezen als gevolg van verjaring.
De vakpers is er helemaal opgewonden van; een uitspraak van de Hoge Raad van 4 september 2015. Ik had er onlangs een uitgebreid gesprek over met een collega. ‘Met deze uitspraak in de hand ga ik nu veel meer zaken winnen, waarin burgers een beroep doen op verjaring van gemeentegrond, zodat die gemeente haar grond verliest’, vertrouwde mijn gesprekspartner me toe, die vastgoedadvocaat is. En ik moet hem helaas gelijk geven: het ziet er inderdaad niet goed uit voor gemeenten en andere overheden die niet in de gaten hebben waar hun percelen grond liggen en door wie die eigenlijk worden gebruikt.
In de praktijk komt dit helaas heel veel voor. Dit voorjaar haalde in januari het gerechtshof te ’s-Hertogenbosch hard uit naar een Brabantse gemeente die “al heel lang” toeliet dat iemand gemeentegrond gebruikte. Een gebrek aan bekommernis om je eigen grond kan de overheid als eigenaar op verlies van die grond komen te staan. En in een wereld waarin burgers steeds vaker zich assertief opstellen, is dat geen goed nieuws. En nu doet de Hoge Raad daar nog eens een schepje bovenop: als iemand overheidsgrond gebruikt, zonder dat goed geregeld is waarom, kan er sprake zijn van een “onrechtmatige toestand” – artikel 3:314 lid 1 BW. En die onrechtmatige toestand mag niet te lang voortduren, want de verjaringstermijn begint dan te lopen.
“Nee, wij doen niet aan handhaving in onze gemeente”
Een tijdje terug sprak ik een ambtenaar van een grote gemeente uit het noorden van het land. We bespraken de mogelijkheden om gebruik van gemeentegrond door bewoners, aan te pakken. ‘Nee, we doen niet aan handhaving hoor’, werd me verteld. ‘Dat wil de wethouder niet.’ Ik viel even stil.
Een overheid die geen werk maakt van beheer en onderhoud van haar eigendommen, noch bereid is om deze eigendommen desnoods via de rechter of op andere wijzen van handhaving veilig te stellen, raakt deze dus gewoon grond kwijt. Het lijkt erop dat het geduld van de Hoge Raad met dit soort overheden op raakt.
Tijd voor actie dus, overheden: let op uw saeck!
Bij Metafoor proberen we elke gemeente er van te overtuigen dat ze 'iets' moeten doen, om zo verlies van het eigendom tegen te gaan. Daarnaast ben ik van mening dat een methodiek voor de toekomst nog belangrijker is.
Waarom ze niet handhaven? Budget en capaciteit spelen daarin vaak de hoofdrol in. Erg frustrerend voor diverse afdelingen. Wij stonden deze week als exposant op de Dag van de Openbare Ruimte in Houten. Hier hebben we onze Snippergroen Online tool laten zien. Veel stand bezoekers die we spraken (met name toezichthouders en projectleiders openbare ruimte) herkenden de problematiek. Ook hier hoorden wij vaak dat de omvang van het oneigenlijke gebruik van gemeentegrond te wijten is aan het 'Niet Handhaven' de laatste 20 jaar! Nu orde op zaken stellen en legaliseren waar mogelijk, maar voor de toekomst zorgen dat het niet weer zover komt!