Energiewet is aangenomen, maar VNG niet helemaal tevreden

De Tweede Kamer heeft dinsdagmiddag de nieuwe Energiewet aangenomen, die de huidige Elektriciteitswet 1998 en de Gaswet vervangt. Dit is de slotsom van een wettelijk traject dat ruim zeven jaar heeft geduurd. Maar de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) krijgt alsnog niet waar ze zo vaak om heeft gevraagd: vrijelijk energiedelen tussen huishoudens wordt niet in de wet opgenomen. Het amendement hiertoe dat de VNG steunde, is weggestemd.

Afgelopen februari schreef demissionair klimaatminister Rob Jetten al aan de Tweede Kamer dat hij het rechtstreeks delen van energie pas wettelijk wil mogelijk maken als het ministerie van Economische Zaken de pas net nieuwe Brusselse Electricity Market Design heeft kunnen implementeren.

Toch deed de VNG, samen met belangenverenigingen Aedes, Vereniging Eigen Huis en Techniek NL, vorige week een oproep aan de parlementariërs om een amendement van GroenLinks-Kamerlid Suzanne Kröger te steunen. ‘Dit amendement is van belang om bewoners en bedrijven onderling energie te laten delen ook als zij niet bij dezelfde energieleverancier aangesloten zijn’, schreven zij.

Alsnog stemden onder andere PVV, VVD, D66, BBB en CDA tegen. Het amendement kwam 14 stemmen tekort.

Tóch energie delen?

Een ander door de VNG aangeprezen amendement van Kröger kwam er dinsdag wel door.

Het gaat om een wetswijziging die energie delen alsnog mogelijk maakt, maar slechts voor klanten met een contract bij dezelfde energieleverancier. Alleen JA21 en FvD stemden tegen, terwijl JA21 wel voor het eerdere amendement was. ‘Door de verplichting af te bakenen tot delen tussen afnemers die leveren of terugleveren bij dezelfde leverancier, is energie delen een interne aangelegenheid van die leverancier’, schrijft Suzanne Kröger in de toelichting bij deze wetswijziging. ‘Dit is ten opzichte van energie delen met vrije leverancierskeuze een eenvoudigere situatie en maakt dat het amendement ook op relatief korte termijn in werking zal kunnen treden.’

Kröger had overigens misschien al rekening gehouden met de mogelijkheid dat haar eerste energie-delen-amendement onvoldoende steun zou krijgen, en had ook een motie ingediend. Die motie kwam dinsdag wel door de Kamer, met een kleine meerderheid. Zij verzoekt hierin de regering om de Electricity Market Design-richtlijn uiterlijk in het voorjaar van 2025 in te voeren en op basis daarvan vrijelijk energie delen alsnog werkelijkheid te doen worden.

Uitvoering energietoeslag

De VNG kreeg zijn zin ook niet met een amendement van ChristenUnie-Kamerlid Pieter Grinwis, dat zou voorkomen dat gemeenten nog eens een energietoeslag moeten uitvoeren. Dit gebeurde wel ten tijde van de hoge energieprijzen vlak voor en na het uitbreken van de Oekraïne-oorlog in 2022. ‘Inkomensbeleid moet via een centraal uitgevoerde regeling door landelijke uitvoeringsorganisaties verzorgd worden’, schrijft de belangenvereniging. Het amendement kreeg niet meer dan 65 stemmen. PVV, BBB, VVD, D66 en CDA wilden er niet aan.

Voldoende draagvlak

Andere amendenten vonden wel voldoende politiek draagvlak. Hieronder een wetswijziging van SGP-Kamerlid André Flach en VOLT-collega Marieke Koekkoek, dat zorgt dat gemeenten en provincies zeggenschap behouden over lokale aanpassingen van het stroomnet en plannen voor de energietransitie. Als voorbeelden noemden de Kamerleden: ‘Als op een bedrijventerrein gewerkt wordt aan zonnepanelen op daken kan het vanuit het oogpunt van het energiesysteem onverstandig zijn in die omgeving tegelijkertijd een zonnepark op het net aan te sluiten. Het vergunnen van een grootschalige batterij is ongewenst als die batterij, mede vanwege ongewenste effecten op netbalancering en netcongestie, de ruimtelijke ontwikkeling van het gebied verhindert.’

Tot slot

Een ander amendement dat is aangenomen, opnieuw van de hand van Kamerlid Suzanne Kröger, stelt dat investeringsbesluiten van netbeheerders genomen moeten worden op basis van een ‘bredere maatschappelijke afweging’. Het Kamerlid wil vooral dat de belangen van de grote industriegebieden niet leidend zijn.

Tot slot wilde de VNG dat een amendement van Kröger en Grinwis door de Tweede Kamer kwam, wat ook is gebeurd. Dit geeft netbeheerders de ruimte om opwek- en opslagcapaciteit te ontwikkelen. Dit met oog op de strijd tegen netcongestie. ‘Dit amendement is cruciaal voor acute problemen, zoals in de regio Flevoland, Gelderland, Utrecht’, aldus de belangenvereniging vorige week.