Cultuursector in actie voor klimaat

Beste Fleur Gräper,

Welkom in de cultuursector als nieuwste demissionaire staatssecretaris van Cultuur. Het is achter de schermen een turbulente tijd: honderden gezelschappen en instellingen zijn volop bezig met hun nieuwe plannen voor de periode 2025-2028. Daarbovenop wordt er gewerkt aan een stelselherziening vanaf 2029. In zo’n periode is het makkelijk om in alle drukte even uit het oog te verliezen waar we het ook alweer allemaal voor doen: via onze kunst uitdrukken wat het betekent om mens te zijn. De vraag stellen, of voorzichtig te beantwoorden, hoe we moeten leven in deze tijd.

Deze vragen worden extra urgent vanwege donkere wolken die zich samenpakken: klimaatverandering en biodiversiteitsverlies en alle gevolgen van beide. Daarin is onze sector natuurlijk geen uitzondering: voor onze hele manier van leven vormen die een existentieel gevaar. Wat de cultuur wel uitzonderlijk maakt, is het vermogen om de zaadjes te planten van verandering. Innovatie begint met verbeelding en inspiratie. De wereld van morgen begint in de hoofden van makers, ontwerpers en idealisten.

Van Maastricht tot Vlieland, van Den Haag tot Veenhuizen: in de afgelopen weken hebben meer dan 140 culturele instellingen, groot en klein, de klimaatnoodtoestand uitgeroepen. Van Artis tot het Nederlands Dans Theater, van Oostpool tot het Scheepvaartmuseum en van TivoliVredenburg tot Internationaal Theater Amsterdam. Op het Warming Up Festival namen Collectief Walden, Jakop Ahlbom Company, Tolhuistuin en Eurosonic Noorderslag in samenwerking met NAPK hiertoe het initiatief.

Volgens hen allen is de vraag voor onze sector, als het zo doorgaat: te zijn of niet te zijn. Zij roepen om aandacht voor de klimaatcatastrofe en beloven hun bijdrage te leveren aan het verduurzamen van hun activiteiten. Maar misschien belangrijker nog: zij vragen om serieus genomen te worden in hun rol als aanjagers van verandering, in de grote transities waar onze samenleving voor staat. Kan dat een vertrekpunt zijn van cultuurbeleid, en zou dat ook kunnen doordringen tot andere departementen die met de transitie bezig zijn? Want alleen kunst kan de wereld natuurlijk niet redden, maar zonder kunst is het sowieso vergeefs.

Thomas Lamers, co-artistiek leider Collectief Walden