Corporaties creatief met EU-regels

De eerste gevolgen van de nieuwe Europese regels voor de toewijzing van sociale huurwoningen doen zich gelden. Sinds 1 januari moeten woningcorporaties 90 procent van de vrijkomende woningen met een kale huur tot 652,52 euro toewijzen aan huishoudens met een belastbaar inkomen tot 33.614 euro. Uit onderzoek van de vereniging van woningcorporaties Aedes en de Woonbond zou blijken dat op middenlange termijn 650 duizend huishoudens in de knel komen omdat ze net te veel verdienen om te kunnen huren en te weinig om te kopen. Vooral in de grote steden worden woningzoekenden getroffen.

 

De Woonbond heeft inmiddels een paar honderd gevallen geregistreerd van mensen die op wachtlijsten stonden of een contract kwamen tekenen, en te horen kregen dat de huur niet doorging. De Woonbond verwacht dat duizenden gedupeerden zich zullen melden bij het digitale meldpunt. Woonbonddirecteur Ronald Paping zegt bij minister Donner (Volkshuisvesting, CDA) hard te kunnen maken dat er schrijnende knelpunten zijn bij de toewijzing van huurwoningen. ‘Daarmee moet hij naar Brussel om de regels bij te stellen,’ aldus Paping.

 

De Woonbond en Aedes willen dat de grens voor toewijzing in de meest overspannen regio’s op 43 duizend euro wordt gesteld. Omdat de regelgeving weliswaar Europees is, maar Brussel nooit heeft bepaald dat de grens op 33.614 euro dient te liggen, zou heronderhandeling over een hogere grens, volgens Aedeswoordvoerder Pluup Bataille mogelijk moeten zijn, zolang staatssteun bij de juiste groep terechtkomt.

 

Niet alleen huurders in de grote steden worden getroffen door de nieuwe regels, zegt René Roelofsma, directeur/bestuurder van Woningstichting Alphons Ariëns in het Gelderse Druten. Roelofsma: ‘Wij zijn in Druten de enige aanbieder van huurwoningen. Als wij ons strikt aan de regels zouden houden, zou niemand met een inkomen van meer dan 33 duizend euro een woning kunnen huren. Dat kan toch niet waar zijn?’

 

Overheidssteun

 

Corporaties mogen tot 10 procent van de woningen toewijzen ongeacht het inkomen, maar als die woningen eenmaal zijn vergeven, zal Aphons Ariëns zich niet houden aan de door de EU opgelegde inkomensgrens. ‘Wij hopen een eind te komen binnen de marge van 10 procent, maar uiteindelijk zullen we woningen gaan verhuren aan mensen die meer dan 33 duizend euro verdienen. We zijn er ook voor die mensen. Wij hebben voor onszelf de grens op 39 duizend euro gesteld. Dat is het jaarinkomen waarvoor wij als corporatie bij de koop van een woning een startersrenteregeling aanbieden’, aldus Roelofsma.

 

De woningcorporatie heeft geen prestatieafspraken met de gemeente en kan zelfstandig de EU-regels negeren. De woningcorporatie kan daarmee wel de overheidssteun voor de bouw van nieuwe woningen verspelen.

 

Roelofsma: ‘Het Waarborgfonds Sociale Woningbouw biedt woningcorporaties een financieel voordeel dat commerciële verhuurders niet krijgen. Dat wordt in Europa gezien als staatssteun. Als je je niet aan de nieuwe EU-regels houdt, kan Den Haag ons een boete opleggen voor die staatssteun. Je krijgt immers steun voor activiteiten die je niet mag ontplooien.

 

Gezien de uitzonderlijke positie van Alphons Ariëns in Drunen is het toch verantwoord en uit te leggen om minimaal van de EU-regels af te wijken. Ook omdat mensen die meer verdienen dan 33 duizend euro, bij ons alleen een woning kunnen huren boven de tweede aftoppingsgrens van de huursubsidie, dus boven 554 euro. Je moet redelijk bot zijn om ons dan tóch een boete te geven.’

 

Dubieus

 

Volgens Roelofsma is de gemeente Druten blij met de ongehoorzaamheid van Alphons Ariëns. De Purmerendse wethouder Hans Krieger (VVD, ruimtelijke ordening en wonen) zou daarentegen niet blij zijn als de vier corporaties in zijn gemeente de EU-regels aan hun laars zouden lappen. ‘Je dient de wet te volgen. Ik begrijp ook best dat Europa wil dat er een einde komt aan de staatssteun voor woningcorporaties. De grens van 33 duizend euro is wel veel te laag, maar in stadsregio Amsterdam hebben we de dubieuze luxe dat we enorme wachtlijsten hebben van mensen die onder de 33 duizend euro per jaar verdienen. De groep tussen de 33 en 45 duizend euro kan geen woning kopen en stroomt niet door’, aldus de wethouder.

 

De instroom wordt dus niet belemmerd, de doorstroming wel. Krieger: ‘Dan heb je als gemeente een groot probleem, want dat heeft gevolgen voor de leefbaarheid. Daarom zoeken we met de corporaties naar creatieve oplossingen. Corporaties mogen 10 procent van de vrijkomende woningen zelf vergeven, je kunt meer woningen verkopen én je zou voor de groep met een inkomen van 33 - tot 45 duizend euro huurcomplexen kunnen liberaliseren. Dat betekent een huurverhoging om boven die 652 euro uit te komen, maar dan moeten huurders daar wel kwaliteit voor terugkrijgen. Het is niet ideaal, maar het alternatief is dat ze niets krijgen.’