Afwegingskader woningbouw: evenwicht tussen richting en ruimte

De woningmarkt lijkt uit het dal te klimmen. Toch is er ook nog veel onzekerheid. Bij nieuwbouw doet zich de paradox voor dat er enerzijds behoefte is aan een koers vanuit de overheid (wat wel en wat niet), anderzijds moet er vrijheid zijn om snel op de nog altijd veranderende markt in te kunnen spelen. De gemeente Alphen aan den Rijn heeft binnen dit kader een afwegingskader voor woningbouwontwikkeling uitgewerkt.

Resultaat is een instrument dat goed gebruikt wordt en bovendien voorziet in de vereisten vanuit de Ladder voor Duurzame Verstedelijking, de regionale woonagenda en verschillende gemeentelijke  kaders (grond, stedenbouw, Wmo). Companen begeleidde het proces. Wat bepaalt het succes van het Alphense afwegingskader woningbouw? Een gesprek met Josine Overbeek, beleidsadviseur ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente Alphen aan den Rijn.

Geen speeltje van een enkele discipline

“Het mooie is vooral dat het afwegingskader geen speeltje van de adviseurs wonen is geworden, maar een instrument dat breed binnen de gemeente leeft,” aldus Josine. Dat is vooral het resultaat van een proces waar verschillende afdelingen aan deelnamen. Daarnaast hebben ook de corporaties, diverse makelaars en ontwikkelaars met hun kennis een waardevolle bijdrage geleverd aan de onderbouwing van het afwegingskader. “Hiermee heeft Companen met ons binnen korte tijd veel draagvlak voor het kader gecreëerd.”

Houvast bij doorgaan, herprogrammeren of faseren

Eerst zijn gezamenlijk belangen die een rol spelen bij de beoordeling van plannen in beeld gebracht. Op basis van die belangen heeft Companen een set kwalitatieve beoordelingscriteria uitgewerkt. Josine: “Vervolgens hebben we de huidige bouwplannen gescoord aan de hand van die criteria. Het aardige was dat je soms wel een bepaald gevoel hebt bij een plan, maar niet precies kan benoemen waarom. Uit het afwegingskader werd dan duidelijk waarom een plan wel of niet goed scoorde.” Bij een aantal plannen heeft dit geleid tot een diepgaande discussie over de toekomst ervan. Bijvoorbeeld of een herprogrammering of een andere fasering gewenst is. Dit heeft tot bijstelling van plannen geleid. De mogelijkheden hiervoor zijn uiteraard afhankelijk van hoe ver een plan gevorderd is.

Communicatiemiddel

De gemeente gebruikt het afwegingskader nu volop bij bestaande en nieuwe plannen. Het is enerzijds voor de gemeente een prioriteringsinstrument, anderzijds een communicatiemiddel richting ontwikkelende partijen. “Je maakt zo inzichtelijk wat we als gemeente willen bereiken op verschillende locaties. Ontwikkelaars geven aan het prettig te vinden dat we die duidelijkheid kunnen geven, zonder dat we een dwingend format geven”. Zo licht Josine Overbeek toe.  “Ook als ontwikkelaars met een nieuw initiatief bij de gemeente aankloppen om medewerking, biedt het afwegingskader een goed vertrekpunt voor gesprek hierover.”