Buurt de plichten? Dan ook de rechten
De overheid trekt zich terug op de traditionele verzorgingsstaatterreinen en vraagt van burgers om meer met elkaar zelf te doen. Prima ontwikkeling, bewoners willen dat ook, stelt het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA). Maar één ding: geef ze dan ook rechten om zaken goed te regelen. Buurtrechten.
Je kunt het participatiesamenleving noemen, of doe-democratie, of gewoon een bezuiniging. De overheid trekt zich terug op de traditionele verzorgingsstaatterreinen en vraagt van burgers om meer met elkaar zelf te doen. Prima ontwikkeling, bewoners willen dat ook, stelt het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA). Maar één ding: geef ze dan ook rechten om zaken goed te regelen. Buurtrechten.
Zoek het maar uit
Burgers kunnen en willen veel zelf doen, omdat ze voorzieningen overeind willen houden, zegt Ties de Ruijter, directeur van het LSA. Het is niet alleen door die terugtredende overheid, het is ook een autonome beweging van onderop om wonen, welzijn, zorg en energievoorziening zelf te willen organiseren, meent hij. ‘Die twee tendensen vallen samen, waardoor er meer ruimte voor bewoners komt. Die ruimte moet je echter wel invullen. De overheid kan niet zeggen: het is je burgerplicht, zoek het maar uit.’
Het LSA pleit voor de invoering van buurtrechten, om burgerparticipatie juridisch en financieel in te bedden. De organisatie is daarover in gesprek met het ministerie van Binnenlandse Zaken en met diverse Tweede Kamerleden. Het LSA hoopt op een landelijke wet – nieuw, of een aanvulling in de Gemeentewet - die gemeenten verplicht om een verordening voor buurtrechten aan te nemen. ‘Gemeenten kunnen dan in overleg met bewoners hun buurtrechten zelf invulling geven.’ Ruim twintig gemeenteraden hebben al een motie aangenomen om iets met buurtrechten te doen.
Buurtbedrijf Berflo Es in Hengelo
Het LSA ondersteunt in Arnhem, Emmen, Leeuwarden en Hengelo bewoners die in bewonersbedrijven welzijnstaken van de gemeente overnemen. In de Hengelose aandachtswijk Berflo Es draait sinds januari een bewonersbedrijf met inmiddels zestig vrijwilligers en een betaalde zakelijk leider. Winst wordt er nog niet gemaakt, wel omzet. Uit de achthonderd kilo aardappels bijvoorbeeld, die op dit moment uit de buurtmoestuin wordt geoogst voor een lokaal restaurant, zegt Geert Walgemoed, voorzitter van de stichting Bewonersbedrijf Berflo Es.
Wat kan een gemeente doen om een bewonersbedrijf te helpen? In Berflo Es zouden ze graag geld krijgen om hun gebouw duurzaam op te knappen. Maar echt onmisbaar is ondersteuning door ambtenaren, zegt Walgemoed. ‘Op het gemeentehuis zitten specialisten fondsenwerving, waar wij veel van kunnen leren. En een projectleider groen, zelf ook wijkbewoner, is bij ons vrijwillig adviseur. Maar ook corporaties en zorginstellingen vragen wij mee te denken. Kom niet met regels en bezwaren, maar probeer bewoners met raad en daad terzijde te staan. Met buurtrechten zouden we dat streven stevig kunnen verankeren.’
Lees het hele artikel uit de serie Burgerparticipatie in Binnenlands Bestuur nr. 24
Reacties: 2
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Ik vind dat we maar eens een nieuw land moeten stichten. Broekhuizen/vorst wordt een eigen natie. Feitelijk begint het daar ook steeds meer op te lijken. Een staat dient immers te zorgen voor zijn burgers, en die zorgplicht wordt steeds meer op diezelfde burgers afgeschoven.
Burgers betalen braaf de belastingen en accijnzen en vervolgens worden ze door de staat opgescheept met ‘de participatiemaatschappij’. Maatschappelijke inzet en deelname zijn mooi maar daar horen wel middelen bij. Vrijwilligerswerk, prima, maar niet een als vrijwilligheid vermomde dwang.
De overheid trekt zich op alle terreinen – behalve belastingheffing - terug. Wat geld opbrengt gaat naar het bedrijfsleven, wat geld kost naar ons burgers. Het maakt niet uit of u al vijftig jaar de premies voor de ziektekostenverzekering, ziekenfonds, ziektewet of de Algemene wet bijzondere ziektekosten hebt betaald. U blijft uiteraard betalen en de mantelzorg doet u er gratis bij. Dat moet wel. Want wij willen elkaar toch ook niet laten stikken. Zo heeft de gemeente Horst een nieuw vijfvrouwschap in het leven geroepen. Ze doen niks en kosten veel, daar zijn ze manager voor, maar ze komen graag aan uw keukentafel uitleggen waarom u geen zorg krijgt. U mag vervolgens zelf bij buren, vrienden en familie gaan bedelen om genadebrood en gratis zorg. En dat kunt u zonder duur vijfmanschap ook wel.
Er worden in 2014 zo’n 15.000 ouderen op straat gezet omdat ze ineens te goed zouden zijn voor een zorginstelling. Waar ze naartoe moeten en wie ze moet helpen? Ja, dat zoeken ze zelf maar uit. Er verdwijnen alleen al dit jaar 25.000 nuttige zorgbanen. Dus dat werk is allemaal voor ons. Dat gaat overal zo. Elk huis is inmiddels een compleet afvalscheidingsstation waarbij burgers heel veel zelf moeten storten of wegbrengen. Op de scholen zijn op elke leraar wel tien vrijwilligers, het openbaar groen wordt vrijwilligersgroen. Vrijwilligers zijn gezinscoach, budgetbeheerder, financieel adviseur en stervensbegeleider. Zelfs windmolens bouwen en zonne-energieprojecten starten wordt burgerinitiatief. De politie vindt dat we ons maar moeten barricaderen, en als we bestolen worden dan is dat onze eigen schuld. Het heeft natuurlijk niks te maken met het gegeven dat alle banken en bedrijven het diefstalrisico op gewone mensen afschuiven. En wat doet de overheid? Die maakt foldertjes over eigen verantwoordelijkheid.
Ik heb geen behoefte aan een overheid die het werk over de schutting mikt en vervolgens achterover leunt van onze centen. Dus moet als de wiedeweerga ons belastinggeld teruggevorderd, dan kan de participatiemaatschappij echt van start. Het uitvoerende werk doen we al. Op gebied van bestuur en organisatie kan ook iedereen wel wat. Neem bijvoorbeeld huisvrouwen. Die kunnen straks mooi Binnenlandse Zaken beheren. Dat regelen ze thuis ook elke dag. En de penningmeesters van alle verenigingen doen samen de Financiën.
En zo wordt de staat Broekerland een feit. De slagboom gaat over de weg, want Horst komt er hier niet meer in. Vanaf nu doen wij écht álles zélf. We stichten een stadsstaat naar Oudgrieks model. Onze Acropolis wordt het Brouwershuis, onze Stoa de Schakel en de politiek zijn we zelf. De Dorpsraad krijgt het nog druk met ons. De Historische Kring beheert ons Nationaal archief en de Broelympische spelen houden we op het voetbalveld.
Overheid, toedeloe!