Hardenberg maakt een bouwsprint

Hardenberg kan haar eigen bouwtempo amper bijbenen. ‘Dit jaar zouden we 300 woningen bouwen, maar dat aantal hebben we nu al gehaald,’ zegt wethouder Martijn Breukelman.’ De ambitie straks 400 woningen per jaar te bouwen, lijkt met extra inspanning zelfs haalbaar. Wat is het geheim van Hardenberg? 

Op koers 

Om te zien hoe je woningbouw versnelt moet je tegenwoordig niet in de Randstad zijn, maar ver daarbuiten. ­Zo doet de gemeente Hardenberg het verrassend goed, zeker gezien de ligging: groei van een grensgemeente is niet vanzelfsprekend. ‘Ja, het gaat goed, we liggen goed op koers,’ zegt wethouder Martijn Breukelman van Hardenberg (CDA). ‘We komen nu al ruim ­boven de doelstellingen die we onszelf hadden opgelegd.’ 

Grondpolitiek 

Eerlijk is eerlijk, wie zelf genoeg grond heeft, kan gemakkelijker bouwen. En grond heeft Hardenberg. Nu nog wel, zegt Breukelman: ‘We konden lang teren op een flinke voorraad, die voor een lage prijs in de boeken stond omdat we tien jaar geleden moesten afwaarderen. Het afgelopen jaar konden we dat verlies dubbel en dwars terugverdienen en snel tot uitvoering komen. Maar de eigen gronden raken op. Als je dan wilt versnellen en de productie wilt ophogen, vraagt dat om een actieve grondpolitiek.’ Breukelman heeft nog een ander motief om zelf te blijven ontwikkelen. ‘Je kunt dan beter sturen op betaalbare woningen en beter inspelen op de specifieke behoefte per kern.’ 

Inhaalslag 

‘Het was wel een tijd geleden dat wij grond aankochten en inmiddels hadden we geen ambtenaren meer die ervaring hadden met de Wet Voorkeursrecht Gemeenten,’ zegt Mark van de Sluis, concernmanager ruimtelijk domein bij Hardenberg en de interne opdrachtgever van het versnellingsprogramma. Er was haast bij, dus werd de zomervakantie van dit jaar benut voor een inhaalslag. Externe juristen werden ingehuurd voor de raadsvoorstellen over het vestigen van de WVG. En ambtenaren werden bijgeschoold. Van de Sluis: ‘Hoe ga je bijvoorbeeld als ambtenaar het gesprek aan met partijen van wie je grond wilt kopen?’  

Risicomanagement 

Ook de gemeenteraad moest wennen aan actief grondbeleid, weet Breukelman te vertellen. ‘Natuurlijk was er angst voor een crisis zoals in 2012, toen de markt instortte.’ De raad oordeelde uiteindelijk dat in de ­begroting voldoende risicomanagement zat. Er kwam anderhalf miljoen om de interne bezetting op orde te maken en twee miljoen voor strategische grondverwerving, met verantwoording achteraf. ‘Dat laatste is van belang. Zo kun je kansen pakken zodra die zich in de markt voordoen,’ aldus de wethouder.  

Nieuw platform 

De hindernissen en oplossingen komen zeker op tafel bij een nieuw te vormen platform, met gemeente, ontwikkelaars, bouwers en woningbouwcorporatie. Van de Sluis: ‘We kunnen niet toveren, maar met dit platform komen we hopelijk tot een gezamenlijke agenda en tot structurele oplossingen.’ Om dezelfde redenen zijn de banden met de provincie aangehaald. Ook intern wordt sinds een paar maanden actief naar gezamenlijkheid gezocht. Zo is een speciaal kernteam opgericht voor de versnelling, met de programmaleider, de strateeg ruimtelijke ordening, een ambtenaar van grondzaken en een ­‘vooruitgeschoven pion’ vanuit de bouwprojecten. Materman: ‘Het zorgt voor kennisdeling en voorkomt dat steeds dezelfde vertraging optreedt.’  

Lees de rest van dit artikel in Binnenlands Bestuur nummer 21.