Hulp bij verduurzamen van maatschappelijk vastgoed

We gaan in gesprek over dit ontzorgingsprogramma met Kirsten van Muijden, Thomas van Houten en Pieter van der Berg. Kirsten van Muijden en Thomas van Houten werken allebei als adviseur Duurzaam Bouwen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en ze zijn betrokken bij het ontzorgingsprogramma. Kirsten is onder meer secretaris van het ontzorgingsprogramma en heeft veel met de provincies te maken die het programma nu echt gaan uitvoeren. En Thomas is onder meer betrokken bij de financieringsvraagstukken waar je bij verduurzaming mee te maken kan krijgen. Pieter van der Berg is fondsmanager van het BNG Duurzaamheidsfonds.

Waarom dit ontzorgingsprogramma?

Kirsten vertelt: 'Vanuit de wens om de verduurzaming van Nederland te versnellen, is gekeken naar welke vastgoedeigenaren hierbij het hardst ondersteuning nodig hebben. Dat blijken de eigenaren van het klein maatschappelijk vastgoed te zijn. Hier ontbreekt vaak de kennis en de tijd om echt stappen te zetten. Iedereen binnen de organisatie is nodig om de zaak te runnen, dan kan er niet zomaar iemand vrijgespeeld worden om van alles uit te zoeken. Daarom is er nu in iedere provincie globaal een bedrag van 2 miljoen euro beschikbaar, waarmee eigenaren van klein maatschappelijk vastgoed geholpen kunnen worden.'

Thomas vult aan: 'Het gaat om begeleiding bij het maken van plannen, niet om de daadwerkelijke uitvoering. Denk aan het maken van een energiescan of een compleet verduurzamingsadvies. Het klinkt als een open deur, maar in kaart brengen wat je hebt is een goede eerste stap. Meten is weten: wat voor gebouw heb je, hoe zit het met energieverbruik, wat is er al duurzaam en wat kan beter? Dat geeft je grip, van daaruit kan je dan weer kijken naar de volgende stap. Je hebt niet morgen nul op de meter, dat hoeft ook niet. Het ijkpunt ligt in 2050! Je kan dus ook naar natuurlijke momenten kijken: is je pand pas over vijf jaar aan onderhoud toe? Dan is dat een goed moment om de plannen uit te voeren. Maar met de inventarisatie kan je nu al beginnen.'

 

Natuurhus Almelo (copyright: BNG Duurzaamheidsfonds)

Voor wie is het ontzorgingsprogramma?

Het ontzorgingsprogramma is voor kleine maatschappelijk vastgoedeigenaren, waaronder:

• gemeenten,
• schoolbesturen in het primair en voortgezet onderwijs,
• stichtingen in de langdurige zorg,
• eerstelijnszorgaanbieders,
• sportbedrijven die bestuurlijk en financieel verbonden zijn aan een gemeente,
• culturele ANBI’s (algemeen nut beogende instellingen) en
• buurthuizen, dorpshuizen en wijkcentra.

Van plannen naar uitvoeren

Kirsten maakt duidelijk dat je als deelnemer aan het ontzorgingsprogramma stapsgewijs meedoet, je kunt steeds bekijken of je ook de volgende stap wilt zetten. 'Iedere provincie heeft een eigen aanpak, maar over het algemeen bestaat het ontzorgingsprogramma uit drie delen. De eerste stap is inventariseren, niet alleen van het vastgoed, maar ook van de bereidheid binnen de organisatie om mee te doen. De tweede is het meerjaren onderhoudsprogramma bekijken en de verduurzaming daarin een plek geven en de laatste stap is de verduurzaming concreet maken en er een uitvoerende partij bij zoeken. Bij iedere stap hoort specifieke ondersteuning. Eerst krijg je als vastgoedeigenaar te maken met een duurzaamheidscoach. Later is daar een projectfacilitator, die kan zorgen voor de technische begeleiding, voor het beschrijven van de business case etc. Wij bieden vanuit RVO ondersteuning aan de adviseurs van de afzonderlijke provincies door kennisuitwisseling te faciliteren.'

Het financieren van de verduurzaming

Wanneer je uiteindelijk weet wat zinvol is om aan verduurzaming te gaan doen, moet er nog geld gevonden worden. Thomas: 'Wij hebben kennissessies georganiseerd met banken en marktpartijen, om scherp te krijgen waar de lastige kanten bij de financiering van verduurzaming van klein maatschappelijk vastgoed zitten. Voor sommige sectoren is het moeilijker dan voor andere om de financiering rond te krijgen. Die hobbels willen we zoveel mogelijk wegnemen. Dan helpt het ook om te kijken naar waar het wel werkt. In de sportsector is er bijvoorbeeld een Waarborgfonds. Dat helpt enorm, dus dat is een voorbeeld voor andere sectoren.'

Pieter van der Berg van het BNG Duurzaamheidsfonds vult aan: 'Financieren in de maatschappelijk vastgoedsector is inderdaad best ingewikkeld, voor grote en kleine banken. De investering is soms moeilijk te financieren door de omvang, de achterliggende financiële resultaten of ontbrekende zekerheden. En hoe maak je in cijfers duidelijk dat de verduurzaming van je pand ook bijdraagt aan jouw dienst of product? Dan helpt, zoals Thomas ook zegt, een waarborgfonds of een garantstelling door de gemeente.'

KV Argonauten (copyright: BNG Duurzaamheidsfonds)

Financiële wegwijzer

Alle informatie uit de kennissessies is nu door RVO gebundeld en voor iedereen beschikbaar. Thomas: 'Als hulpmiddel ontwikkelen we nu een financiële wegwijzer, speciaal voor de verduurzaming van klein maatschappelijk vastgoed. Uiteraard zit daarin ook een verwijzing naar het BNG Duurzaamheidsfonds. Voor kleinere leenbedragen, en dan hebben we het over de bedragen minder dat een miljoen euro, komt het BNG Duurzaamheidsfonds al snel in beeld. Voor grote banken geldt vaak: hoe kleiner, hoe ingewikkelder.'

Pieter licht toe: 'Eigenaren kunnen bij ons op relatief eenvoudige wijze een lening aanvragen voor hun verduurzaming. Zonder garanties kunnen wij tot maximaal 80% van de investering financieren, de overige 20% moet de initiatiefnemer zelf inbrengen. Dat kan eigen geld zijn, maar het kan ook heel goed een subsidie zijn.’ Thomas: ‘De adviseur van het ontzorgingsprogramma kan hierbij ook helpen. Er zijn allerlei creatieve financieringsvormen en -bronnen te bedenken, maar je moet wel weten hoe je die goed inzet. Wij zorgen er vanuit RVO voor dat de adviseurs in alle provincies hierover ook goede informatie krijgen.'

Drie tips 

De tip van Thomas: ‘Kijk als eigenaar van klein maatschappelijk vastgoed ook eens naar de optie van EnergiePrestatieContracten (EPC). Dit is bijvoorbeeld ook geschikt wanneer je een warmtepomp wilt inkopen’.

De tip van Kirsten: ‘Betrek de mensen in je organisatie breed en vooral op tijd bij de verduurzamingsplannen.’

De tip van Pieter: ‘Kijk alvast op de site van het BNG Duurzaamheidsfonds voor voorbeelden van andere maatschappelijke organisaties. Zoals Stichting Pierson Zorg in Schiedam, de Westlandse scholengemeenschap WSKO of Stichting Natuurhus Almelo.

Interesse?

Ben je geïnteresseerd in het ontzorgingsprogramma en wil je weten of je hiervoor in aanmerking komt? Neem dan contact op met je provincie. Direct een financiering aanvragen kan via de website van het BNG Duurzaamheidsfonds.

Meer informatie is te vinden op de website van RVO.